Τα πραγματικά δεδομένα: Το ΕΑΝ ήταν ένα κόμμα που ιδρύθηκε πρόσφατα από και με αρχηγό τον κ. Αναστάσιο Κανελλόπουλο, τέως αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, με ιδεολογία αντιδραστική, εθνικιστική και ξενοφοβική. Το «Εθνικό Κόμμα – Ελληνες» (ΕΚ-Ε), διάδοχο σχήμα της Χρυσής Αυγής, μετά τη δικαστική αναγνώριση της τελευταίας ως εγκληματικής οργάνωσης είχε, μέχρι πρότινος, ενεργό αρχηγό από τη φυλακή τον οριστικά καταδικασθέντα Ηλία Κασιδιάρη. Λιγότερο από δύο μήνες πριν από τις εκλογές, το ΕΑΝ διαλύεται και ο αρχηγός του αναλαμβάνει πρόεδρος του ΕΚ-Ε.
Οι νομικές ρυθμίσεις: Το άρθρο 29 Σ. προβλέπει ότι «η οργάνωση και η δράση» των πολιτικών κομμάτων «οφείλει να εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος». Συνεπώς, εάν μια οργάνωση δεν το πράττει, όχι βάσει ιδεολογίας αλλά βάσει της οργάνωσης και της δράσης της, δεν μπορεί να είναι «πολιτικό κόμμα» και, άρα, ούτε να λαμβάνει μέρος στις εκλογές. Εξ ου και είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα. Ο νόμος σχετικά με την εκλογή βουλευτών (α’32§1 ΠΔ 26/2012, όπως τροποποιήθηκε με το α’102 Ν. 5019/2023) απαγορεύει τη συμμετοχή σε εκλογές εκείνου του πολιτικού κόμματος που όχι μόνο η τυπική αλλά και η πραγματική ηγεσία του αποτελείται από πρόσωπα που έχουν καταδικαστεί οριστικά για κάποια συγκεκριμένα και πολύ βαριά εγκλήματα, μεταξύ των οποίων και η ίδρυση, συμμετοχή και διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης (περίπτωση Κασιδιάρη).
Η υπαγωγή: Η ανάληψη της ηγεσίας του ΕΚ-Ε από τον κ. Κανελλόπουλο αποτελεί, συνεπώς, σχολικό παράδειγμα πραγματικού που υπάγεται στην πρόβλεψη του α’32§1 ΠΔ 26/2012. Η προσωπικότητα του τέως αντεισαγγελέα, το γεγονός ότι ο ίδιος είναι νομικός και διετέλεσε σε υψηλό αξίωμα και ότι εκλέχθηκε ομόφωνα από σώμα μελών του νέου του κόμματος δεν τον απαλλάσσει από αυτή την ιδιότητα, της εικονικής ηγεσίας, ιδίως αν σκεφτεί κανείς ότι ο ίδιος διέλυσε το δικό του κόμμα και «εκλέχθηκε» ομόφωνα αρχηγός του νέου του κόμματος σε χρονικό σημείο τόσο κοντά στην ανακήρυξη των εκλογικών συνδυασμών που δεν έχει καταφέρει να ασκήσει ακόμη πράγματι ηγετικό ρόλο.
Αντίθετα, εάν ο κ. Κασιδιάρης, δεδομένου ότι η καταδίκη του δεν είναι αμετάκλητη, ήταν υποψήφιος βουλευτής με το ΕΑΝ και με αρχηγό τον κ. Κανελλόπουλο, η υποψηφιότητά του και μόνο δεν θα μπορούσε να επιφέρει αυτομάτως αποκλεισμό του κόμματος αυτού από τις εκλογές.
Η συγκεκριμένη, όμως, μεθόδευση της εν ριπή και προεκλογικής αλλαγής τυπικής ηγεσίας του ΕΚ-Ε δεν μπορεί να απαλλάξει το κόμμα αυτό, σε καμία περίπτωση, από τον πραγματικό, αν και υποκρυπτόμενο, αρχηγό του, ούτε βέβαια, αυτομάτως και άνευ ετέρου, από τα βαρίδιά του ως διάδοχου σχήματος της εγκληματικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή.
Η κυρία Λίνα Παπαδοπούλου είναι καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ.
