Η απειλή για τα ελληνικά δάση που συνιστά η επελαύνουσα κλιματική κρίση, καθιστά την πρόληψη των πυρκαγιών και τη συνυφασμένη με αυτήν απόληψη της υπερβάλλουσας βιομάζας, που παραμένει σε αυτήν εδώ και δεκαετίες, απόλυτη προτεραιότητα.
Ηδη, σημαντικό μέρος του Εθνικού Σχεδίου Αναδασώσεων – Σχέδιο Προστασίας Δασών (Antinero ΙΙΙ)», ύψους 192 εκατ. ευρώ, βρίσκεται σε εξέλιξη και εντατικοποιούμε τις προσπάθειες, προκειμένου να ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατό. Πρόκειται, άλλωστε, για μία εμβληματική πρωτοβουλία, που αφορά τόσο σε δάση της Αττικής όσο και της υπόλοιπης χώρας. Γι’ αυτόν τον λόγο ενισχύεται, περαιτέρω, στην προτεινόμενη προς την ΕΕ αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0».
Στον πλαίσιο του υφιστάμενου προγραμματισμού προχωρούν καθαρισμοί δασών και δασικών εκτάσεων, επιφάνειας 162.000 στρεμμάτων, η συντήρηση – διάνοιξη δασικών δρόμων (52.000 χλμ. – 365.000 στρέμματα), η διάνοιξη και η συντήρηση αντιπυρικών ζωνών (2.900 χλμ. συνολικά – 74.000 στρέμματα), με έμφαση σε αντιπυρικές γραμμές άμυνας «στρατηγικού» χαρακτήρα, που μπορούν να είναι χρήσιμες και σε περιπτώσεις μεγα-πυρκαγιών (megafires). Επιπρόσθετα, αναπτύσσεται το πρόγραμμα «έξυπνο δάσος», που αφορά στον εξοπλισμό που επιτρέπει την παρακολούθηση κρίσιμων και ευαίσθητων δασικών οικοσυστημάτων με χρήση τεχνολογιών αιχμής.
Από εκεί και πέρα, είναι ζήτημα ζωτικής σημασίας οι μελέτες αντιπυρικής προστασίας για τα δάση μας να υλοποιούνται. Οπως είναι επίσης επιτακτική η ανάγκη ενός «μηχανισμού» μόνιμης και αποτελεσματικής διαχείρισης του δάσους. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως στη Νότια Ελλάδα, σε αντίθεση με τη Βόρεια Ελλάδα, δεν υπάρχουν δασικοί Συνεταιρισμοί και τα δάση είναι ουσιαστικά εδώ και δεκαετίες χωρίς διαχείριση.
Με ασφαλή οδηγό τις διαχειριστικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν και πραγματοποιούνται από τη Δασική Υπηρεσία, επεξεργαζόμαστε ένα πλέγμα οικονομικών κινήτρων, με τη δημιουργία μιας νέας αγοράς πιστοποιημένης απόληψης βιομάζας, που θα μας επιτρέψει να πετύχουμε, ταυτόχρονα, δραστική βελτίωση της αποτελεσματικότητας της διαχείρισης και των μέτρων αντιπυρικής πρόληψης στα ελληνικά δάση.
Το σχέδιό μας που θα ανακοινωθεί, αναλυτικά, μέσα στο φθινόπωρο, προβλέπει, κατά βάση, την ενθάρρυνση για αξιοποίηση της υπερβάλλουσας βιομάζας των δασικών οικοσυστημάτων, σε συνδυασμό με τον καθαρισμό τους. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε την αειφόρα διάσταση του ξύλου και προπαντός το γεγονός ότι η σωστή διαχείρισή του αποτελεί ισχυρό εργαλείο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Μία από τις βασικότερες υποχρεώσεις που θέτει ο «μηχανισμός» που προετοιμάζουμε είναι: όταν συλλέγεται υπερβάλλουσα βιομάζα από ένα παραγωγικό δάσος και αξιοποιείται, ταυτόχρονα να λαμβάνονται μέτρα πρόληψης και διαχείρισης σε ένα άλλο δάσος, που σήμερα δεν θεωρείται παραγωγικό.
Το εγχείρημα της αποτελεσματικής διαχείρισης των δασών θα υλοποιηθεί υπό την ευθύνη και την επιστημονική και διοικητική καθοδήγηση της δασικής υπηρεσίας, η οποία αναδιοργανώνεται και ενισχύεται, σημαντικά, για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις αυτής της προσπάθειας. Σύντομα, θα ολοκληρωθούν οι εκατοντάδες νέες προσλήψεις δασολόγων και δασοπόνων που έχουμε προγραμματίσει, ενώ μετά από δεκαετίες θα αυξηθεί αισθητά και το εποχικό προσωπικό. Επίσης, στόχος μας είναι να φέρουμε τεχνολογικά τη δασική υπηρεσία στον 21ο αιώνα, να αποκτήσει σύγχρονα τεχνολογικά συστήματα, ώστε να λειτουργεί εξ ολοκλήρου ψηφιακά, σε σχέση με τις επιστημονικές και διοικητικές της υποχρεώσεις.
Επιπρόσθετα, από τη νέα αγορά που θα δημιουργηθεί θα προκύψουν μονίμως διαθέσιμοι πόροι για την προστασία των δασών μας, ανεξαρτήτως των κονδυλίων που διασφαλίζουμε από τον κρατικό προϋπολογισμό και από τα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία (π.χ. Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ΕΣΠΑ κ.λπ.).
Τέλος, εκπονείται και ξεκίνησε εκεί που είναι υπερεπείγουσα η εφαρμογή του Σχεδίου Αντιδιαβρωτικής και Αντιπλημμυρικής Προστασίας Πληγεισών Περιοχών από τις πυρκαγιές του 2023.
Οι απειλές της κλιματικής κρίσης είναι αδυσώπητες και η αντιμετώπισή τους απαιτεί προνοητικότητα, προσεκτικό προγραμματισμό, τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων που τίθενται και νέα μεταρρυθμιστικά εργαλεία. Εχουμε σχέδιο και δουλεύουμε σκληρά για να το φέρουμε εις πέρας, αναγνωρίζοντας πως οι διαστάσεις που αποκτά αυτή η κρίση δεν επιτρέπουν κανένα περιθώριο καθυστέρησης.
Ο κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης είναι υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
