Το Μεγάλο Σάββατο, είχα την τύχη να συμμετάσχω στο Παρίσι σε μια συνάντηση δημάρχων σημαντικών πρωτευουσών της Ευρώπης. Μια συνάντηση, με πολλούς συμβολισμούς και ένα δυνατό μήνυμα, 36 μόλις μέρες πριν από τις ευρωεκλογές. Η δήμαρχος του Παρισιού, Anne Hidalgo, μας υποδέχθηκε σε έναν μοναδικό χώρο, το Théâtre de la Concorde, όπου η Τέχνη και η Δημοκρατία συνδέονται στενά. Η διευθύντρια του Théâtre de la Concorde, Elsa Boublil, συνηθίζει να το περιγράφει με πέντε λέξεις: «Μεταδίδοντας, μαθαίνοντας, συζητώντας, εκπαιδεύοντας και κατανοώντας».
Σε αυτόν τον χώρο, συναντηθήκαμε δήμαρχοι πόλεων από τον ευρύτερο προοδευτικό χώρο, πόλεων που έχουν γράψει ιστορία, όπως το Κίεβο το Σαράγεβο και το Ζάγκρεμπ, δήμαρχοι εμβληματικών πόλεων, όπως η Αθήνα, το Παρίσι και η Κωνσταντινούπολη, δήμαρχοι καινοτόμων πόλεων, όπως η Κοπεγχάγη και το Ρέικιαβικ και δήμαρχοι αναπτυσσόμενων πόλεων, όπως τα Τίρανα. Η ανησυχία ήταν έκδηλη και η διαπίστωση κοινή, η Ευρώπη βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Ο ένας δρόμος είναι η Ευρώπη της εσωστρέφειας, της φοβικής Ευρώπης απέναντι σε νέα γενναία ανοίγματα, φοβικής απέναντι στην ουσιαστική ενοποίησή της, φοβικής στην ενδυνάμωση των συμμετοχικών θεσμών και της δημοκρατίας, διστακτικής απέναντι στις σύγχρονες προκλήσεις.
Ο άλλος δρόμος είναι η Ευρώπη της ελπίδας, που θα θεσπίζει κανόνες ισονομίας και συνεργασίας, η Ευρώπη της καινοτομίας που θα διεκδικεί με αξιώσεις τη θέση της στον νέο διεθνή καταμερισμό, η Ευρώπη της κοινωνίας των πολιτών, ως ισχυρού πυλώνα της ύπαρξής της. Η μάχη στην Ευρώπη, δίνεται μεταξύ της πολιτικής της ελπίδας και της πολιτικής του φόβου. Δίνεται μεταξύ των προοδευτικών δυνάμεων απέναντι στις δυνάμεις του λαϊκισμού και της μισαλλοδοξίας. Η μάχη είναι δύσκολη. Χρειάζεται μια δυναμική αφύπνισης και παρεμβάσεις που μπορεί να φέρουν την Ευρώπη πιο κοντά στους πολίτες και τα προβλήματά τους.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι ένα σημαντικό μετερίζι στον αγώνα αυτόν. Από το Théâtre de la Concorde στην καρδιά του Παρισιού, το μήνυμα των δημάρχων που κυριάρχησε ήταν καθαρό και σαφές: Να αφυπνίσουμε την Ευρώπη.
Η μάχη στην Ευρώπη, δίνεται μεταξύ της πολιτικής της ελπίδας και της πολιτικής του φόβου. Δίνεται μεταξύ των προοδευτικών δυνάμεων απέναντι στις δυνάμεις του λαϊκισμού και της μισαλλοδοξίας
Και η απόφασή μας είναι ειλημμένη: Να είμαστε θύλακες αντίστασης στην οπισθοδρόμηση, και προωθητική δύναμη για την αλλαγή ρότας στην Ευρώπη. Οι διαχωριστικές γραμμές δεν έσβησαν, οι ιδέες δεν πέθαναν, όπως θέλουν κάποιοι να υποστηρίζουν. Χρειάζεται όμως οι αξίες της ισότητας των ευκαιριών, της κοινωνικής υποστήριξης, της βιώσιμης και παραγωγικής καινοτομίας, να περάσουν από τη θεωρία στην πράξη. Σήμερα, για παράδειγμα, δεν αρκεί να σχεδιάζουμε την πράσινη μετάβαση, χρειάζεται να υλοποιούμε τη δίκαιη πράσινη μετάβαση. Δεν αρκεί να σχεδιάζουμε την ενεργειακή μετάβαση, χρειάζεται να δημιουργούμε συνθήκες ενεργειακής δημοκρατίας. Δεν αρκεί να σχεδιάζουμε την εταιρική ψηφιοποίηση, χρειάζεται να προωθούμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό ολόκληρης της κοινωνίας.
Η προώθηση για παράδειγμα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, όπως αναλύσαμε με τον Fatih Birol, εκτελεστικό διευθυντή του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας, που συμμετείχε στη συνάντησή μας, πρέπει να συμπεριλαμβάνει τον πολίτη, να του δίνει τη δυνατότητα να γίνει αυτο-παραγωγός ενέργειας, να συμπεριλαμβάνει προνομιακά τους δήμους ως παραγωγούς πράσινης ενέργειας και να μην αποκλείονται προκλητικά, για να δοθεί σχεδόν μονοπωλιακά χώρος στους μεγαλοπαραγωγούς. Το κεντρικό θέμα δεν είναι αν θα γίνει ο μετασχηματισμός της Ευρώπης, αλλά με ποιους και για ποιους θα γίνει, με ποιο περιεχόμενο, και αν τελικά θα είναι βιώσιμος.
Με αυτές τις σκέψεις, αργά το απόγευμα του Μεγάλου Σαββάτου αναχώρησα από το Παρίσι. Προσγειώθηκα στην Αθήνα λίγο πριν την Ανάσταση, και στις 11.45 ήμουν στην εκκλησία του Εσταυρωμένου, στον Κολωνό. Σε μια γειτονιά-μικρογραφία των μεγάλων προβλημάτων και διλημμάτων της Ευρώπης. Σε αυτές τις γειτονιές έχουμε χρέος να κρατήσουμε την ελπίδα ζωντανή. Γι’ αυτές τις γειτονιές έχουμε ευθύνη να συμβάλλουμε στην αφύπνιση της Ευρώπης.
Ο κύριος Χάρης Δούκας είναι δήμαρχος Αθηναίων.
