Μην πυροβολείτε τον Γαβρά

Ο Κώστας Γαβράς είναι σκηνοθέτης του κινηματογράφου, δημιουργός ταινιών δηλαδή, παραγωγός μυθοπλασίας. Η τελευταία ταινία του είναι βασισμένη στο βιβλίο του Βαρουφάκη «Adults in the Room» (ελληνικός τίτλος «Ανίκητοι Ηττημένοι»). Αυτό το βιβλίο δραματοποίησε, σε αυτό το βιβλίο είναι στηριγμένο το σενάριο. Η ιστορία είναι λοιπόν εκατό τοις εκατό υποκειμενική, ιδωμένη μόνο από την πλευρά του Βαρουφάκη. Αλλωστε ο υπότιτλος του βιβλίου («Μy battle with Europe’s deep establishment») δείχνει ότι αυτό δεν είναι τίποτε άλλο παρά το προσωπικό ημερολόγιο του πρώτου υπουργού Οικονομικών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, που λίγο έλειψε να μας ρίξει στα βράχια. Ο ίδιος βέβαια καθόλου δεν έπεσε στα βράχια, καθώς έγινε αρχηγός κόμματος στην ελληνική Βουλή αλλά και ήρωας της σόου μπίζνες. Το θέμα είναι όμως ο Γαβράς. Επρεπε να κάνει μια «αντικειμενική» ταινία για την κρίση, όπως διάβασα να σχολιάζουν κάποιοι στα σόσιαλ μίντια; Η απάντηση είναι όχι. Ο δημιουργός δεν είναι αναλυτής, δεν είναι δημοσιογράφος για να τεκμηριώνει το θέμα του από όλες τις πλευρές. Η ματιά του είναι υποκειμενική. Και αυτήν την υποκειμενικότητα του δημιουργού πρέπει να την προστατεύσουμε και να την υπερασπιστούμε. Αλλωστε αυτό αναζητούμε ως θεατές, ως αναγνώστες από ένα έργο τέχνης. Διαφορετικά θα μέναμε στο ρεπορτάζ, που μια χαρά κάνει κι αυτό τη δουλειά του ως αντικειμενικό, αφηγηματικό είδος. Ο Γαβράς κάνει ένα είδος πολιτικού κινηματογράφου, που βρίσκεται πάντοτε κοντά στην επικαιρότητα, με τα σενάρια να στηρίζονται σε βιβλία. Και επειδή ακριβώς οι ταινίες του αγγίζουν την επικαιρότητα, δηλαδή την εμπειρία των θεατών, προκαλούν έντονες αντιπαραθέσεις, πολύ σκληρότερες απ’ αυτές που βλέπουμε σήμερα για την ταινία του με ήρωα τον Βαρουφάκη. Ετσι συνέβη με την «Ομολογία» – τον είπαν και κομμουνιστή και αντικομμουνιστή -, έτσι συνέβη με την «Εξαφάνιση», έτσι συνέβη με το «Αμήν» αλλά και πιο πρόσφατα με το «Κεφάλαιο», για να δώσουμε μερικά παραδείγματα. Η κριτική μας λοιπόν ας στραφεί αλλού: είναι καλή κινηματογραφικά η ταινία; Είναι πειστική η δραματουργία; Είναι καλοί οι ηθοποιοί; Προσωπικά δεν μου αρέσει το πολιτικό σινεμά του Γαβρά και ούτε με ενδιαφέρει ως κινηματογραφικός ήρωας ο Βαρουφάκης. Δεν θα τη δω την ταινία. Αλλά αυτό δεν ενδιαφέρει κανέναν. Υπερασπίζομαι όμως το δικαίωμα του δημιουργού στην ελευθερία.