Ο Κώστας Σημίτης δεν είχε «αυλή». Είχε ικανούς και άξιους συνεργάτες, ορισμένοι είχαν σπουδάσει σε καλύτερα πανεπιστήμια από εκείνον και είχαν μεγαλύτερες παραστάσεις από τον κόσμο. Το ζητούμενο ήταν να μεγαλώσει η χώρα και γι’ αυτό αντιμετώπισε την Ευρωπαϊκή Ενωση ως πεδίο άσκησης πολιτικής και όχι ως ταμείο απομύζησης κονδυλίων. Ο ορθολογισμός του τον έκανε συνομιλητή των ηγετών των μεγάλων χωρών.
Εκείνη, όμως, ήταν μια Ευρώπη με ισχυρές προσωπικότητες που δεν είχαν πρόβλημα να επιτρέψουν σε έναν πρωθυπουργό μικρής χώρας, που κατανοούσε πώς λειτουργεί ο κόσμος, να παίξει ρόλο μεγαλύτερο από το μέγεθος της χώρας του. Γιατί ήταν και εκείνη μεγάλη.
Η Ευρώπη σήμερα μοιάζει να συρρικνώθηκε. Η Κομισιόν είναι σκιά του εαυτού της, η Γαλλία και η Γερμανία βυθίζονται στην εσωτερική κρίση διακυβέρνησης, σε άλλες χώρες ξυπνούν ακροδεξιά ένστικτα. Δεν είναι προφανές τι είδους στήριξη μπορεί να ζητήσει ο έλληνας πρωθυπουργός από αυτή την Ευρώπη απέναντι στο «πρωτόγνωρο σκηνικό», όπως είπε στο Υπουργικό Συμβούλιο, «στο οποίο παγκόσμιοι παράγοντες διεκδικούν ρόλο διαμορφωτή της κοινής γνώμης που με τη συνδρομή της ακόρεστης κατανάλωσης fake news πολιορκούν τον δυτικό πολιτισμό του ορθού λόγου».
Τι να κάνει και η Ευρώπη όταν πυλώνες του παγκόσμιου συστήματος παραδίδουν τα όπλα στον τραμπ-ουκισμό, πριν ο ίδιος ο Τραμπ ζητήσει οτιδήποτε; Οι ιδιοκτήτες των πλατφορμών κοινωνικών μέσων συντονίστηκαν για να πετύχουν χαλαρότερες ρυθμίσεις στο όνομα της ελευθερίας του λόγου. Η αρχή γίνεται από την Αμερική, αλλά ό,τι συμβαίνει στην Αμερική αφορά όλον τον κόσμο. Ούτως ή άλλως, στο X και στο TikTok δεν ισχύουν οι έλεγχοι που υπάρχουν – ή ακριβέστερα υπήρχαν – στο Facebook.
Ορισμένες χώρες έχουν καταστήσει υπεύθυνες τις πλατφόρμες για αδικήματα που διαπράττονται μέσα από αυτές, όπως η διασπορά ψευδών ειδήσεων ή η εξύβριση και για εγκλήματα, όπως η παιδική πορνογραφία. Αλλες έχουν προκρίνει την εκπαίδευση των παιδιών στα σχολεία, κάποιες απαγόρευσαν την εμφάνιση του αριθμού των followers.
Ο,τι και να έχει εφαρμοστεί δεν έχει αποδώσει. Μικροί και μεγάλοι γίνονται θύματα του αλγορίθμου, που εμφανίζει ό,τι είναι αρεστό στον καθένα κάνοντάς του πλύση εγκεφάλου. Ο αλγόριθμος βρίσκεται στα χέρια ανθρώπων σαν τον Ιλον Μασκ που, αν θελήσουν, μπορούν να τον μετατρέψουν σε όπλο κατά πολιτικών και κατά κυβερνήσεων. Ηδη ο πρώην σύμβουλος του Τραμπ, Στιβ Μπάνον, τον κάλεσε να ενισχύσει τα λαϊκίστικα κόμματα στην Ευρώπη χρησιμοποιώντας τα «πυρηνικά όπλα» της εποχής, «τα χρήματα και τις πληροφορίες».
Με τον ρυθμό που εξελίσσεται η τεχνολογία, ελάχιστοι μπορούν να την παρακολουθήσουν και πάντως όχι η Ευρώπη, η οποία είναι τόσο αυστηρά ρυθμισμένη ώστε κινδυνεύει να φανεί καθυστερημένη. Λύσεις υπάρχουν, αλλά έχουν εφαρμοστεί από αυταρχικά καθεστώτα και καμία φιλελεύθερη κυβέρνηση δεν θέλει να ταυτιστεί μαζί τους.
Η πιο ριζοσπαστική είναι να κλείσουν πλατφόρμες όπως το TikTok και το X, η πιο συμβατική να υποχρεώνεται όποιος μπαίνει στο Internet να ταυτοποιείται με τα στοιχεία της ταυτότητάς του. Η Ευρώπη στέκεται αμήχανη και αναποφάσιστη μπροστά σε αυτή την πρόκληση που υπερβαίνει τις χώρες και τις κυβερνήσεις, αντί να προτάξει τον πολιτισμό, τις αξίες και τη δημοκρατική της συγκρότηση.
