Η πρόσφατη σύλληψη του πρώην δημάρχου Κωνσταντινουπόλεως κ. Εκρέμ Ιμάμογλου φέρνει στην επιφάνεια πολλά ζητήματα θεσμικής φύσεως. Στο παρόν σημείωμα αναδεικνύεται μια μη εκδηλωθείσα μέχρι σήμερα δυναμική στην τουρκική κοινωνία η οποία άρχισε να αναπτύσσεται τα τελευταία χρόνια.
Από πολιτική άποψη, η προφυλάκιση του Ιμάμογλου με την κατηγορία της διαφθοράς, ενώ τον άφησαν ελεύθερο ως προς την κατηγορία της τρομοκρατίας, δείχνει εκ πρώτης όψεως μια επιλογή τήρησης ισορροπιών. Σε αντίθετη περίπτωση, το τουρκικό κράτος θα πυροδοτούσε περαιτέρω όξυνση του πολιτικού κλίματος.
Συγκεκριμένα, εάν η προφυλάκισή του αφορούσε και το θέμα της τρομοκρατίας, τότε το υπουργείο Εσωτερικών θα μπορούσε να διορίσει επίτροπο στον Δήμο, πράγμα που θα προκαλούσε αύξηση της έντασης των συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας. Γενικότερα όμως, ένας αντικειμενικός παρατηρητής των εξελίξεων διαπιστώνει ότι ο κόσμος που συμμετέχει στις συγκεντρώσεις εκφράζει ένα διευρυμένο αίσθημα δυσαρέσκειας. Η σύλληψη Ιμάμογλου αποτέλεσε αφορμή διαμαρτυρίας για την κυβερνητική πολιτική, για προβλήματα όπως η οικονομική κρίση, η διαφθορά, η έλλειψη δικαιοσύνης, ο νεποτισμός. Τα επιμέρους αιτήματα μπορούν να συγκεφαλαιωθούν στο αίτημα για δημοκρατία.
Από την άλλη πλευρά, η προφυλάκιση με την κατηγορία της διαφθοράς δείχνει την αλλαγή της πολιτικής κουλτούρας. Ο μέσος Τούρκος, ανεξαρτήτως ιδεολογικής και κομματικής τοποθέτησης, θέλει να βλέπει έναν πολιτικό αδιάφθορο. Αυτή η αλλαγή στην πολιτική κουλτούρα ήδη φάνηκε στις τελευταίες δημοτικές εκλογές, στις οποίες ο υποστηριζόμενος από τον πρόεδρο Ερντογάν υποψήφιος δήμαρχος της Αγκυρας, Τουργκούτ Αλτίνοκ, διεπιστώθη ότι ήταν ιδιοκτήτης 600 διαμερισμάτων μόνο στην Αττάλεια, με αποτέλεσμα η διαφορά του από τον νικητή και νυν δήμαρχο, Μανσούρ Γιαβάς, να εκτοξευθεί.
Αυτή η αποκομματικοποίηση/αποϊδεολογικοποίηση της τουρκικής κοινωνίας έχει αρχίσει να συμπαρασύρει πλέον όλα τα κόμματα, συμπεριλαμβανομένου του κόμματος της αντιπολίτευσης του οποίου μέλος είναι ο Ιμάμογλου. Πλέον το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει αρχίσει τα τελευταία χρόνια να υιοθετεί τη νέα κοινωνική πραγματικότητα, με άλλα λόγια να μιλάει με τη γλώσσα της κοινωνίας όπως αυτή έχει διαμορφωθεί τα τελευταία 23 χρόνια από το κυβερνών κόμμα, το οποίο θεωρείται στα μάτια του κόσμου ως ο «πατέρας της διαφθοράς». Αυτή η τάση θεωρούμε ότι θα επιταχύνει τη δημιουργία της νέας αντιπολίτευσης, η οποία θα αποκρυσταλλωθεί όταν θα αρχίσουν οι συζητήσεις στο τουρκικό κοινοβούλιο για το νέο Σύνταγμα. Τότε η αντιπολίτευση θα αποτελέσει τον πόλο των Δημοκρατικών στο δίπολο Ρεπουμπλικανών/Δημοκρατικών.
Επίσης ένα άλλο χαρακτηριστικό των τελευταίων ημερών είναι η έντονη κριτική που ασκούν πολιτικοί που προέρχονται από τον ισλαμικό χώρο όπως ο Αμπτουλάχ Γκιουλ, ο Αλί Μπαμπατζάν και ο Αχμέτ Νταβούτογλου, οι οποίοι αναφέρονται μεταξύ άλλων στην έλλειψη δημοκρατίας, κάνοντας εμμέσως κριτική στον Ερντογάν, θεωρώντας τον ως τον υπεύθυνο για την κατάσταση. Η υπόθεση του Εκρέμ Ιμάμογλου αποτελεί έναν σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα της Νέας Τουρκίας, η οποία θα νομιμοποιήσει τη νέα κοινωνικοοικονομική και κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα.
Ο κ. Χρήστος Ν. Τεάζης είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Αγκυρας.
