Η Ιατρική σήμερα γίνεται με βάση τεκμήρια, εμπεριστατωμένες μελέτες και διεθνείς οδηγίες για την αντιμετώπιση κάθε νόσου. Ομως αυτά μπορούμε να τα έχουμε για τα νοσήματα που ξέρουμε. H COVID ήταν ένα τελείως καινούργιο νόσημα για το οποίο δεν ξέραμε τίποτα. Ξεκίνησε απότομα, με χιλιάδες σοβαρά και θανατηφόρα κρούσματα και πολύ φόβο, τόσο στους πολίτες όσο και στο υγειονομικό προσωπικό. Επρεπε να τον αντιμετωπίσουμε άμεσα, φροντίζοντας τόσο τους ασθενείς μας και τις οικογένειές τους όσο και τους εαυτούς μας και τους συναδέλφους μας.
Ο κορωνοϊός μάς έδειξε, πέρα από κάθε αμφιβολία, πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει συνεργασία, γρήγορη διάχυση της πληροφορίας και καλή γνώση της Ιατρικής. Μιλούσαμε καθημερινά με συναδέλφους από όλον τον κόσμο, δίναμε και παίρναμε πληροφορίες από τον ΠΟΥ, το ECDC και τον ΕΟΔΥ, προσπαθώντας να αντιμετωπίσουμε σωστά τους αρρώστους μας. Και παράλληλα προσέχαμε να τηρούμε όλοι τα μέτρα μέσα στις κλινικές και ελέγχαμε ο ένας τον άλλο ώστε εκτός από τους ασθενείς μας να είναι και όλοι οι συνάδελφοι υγειονομικοί και οι οικογένειές τους ασφαλείς.
Αυτό που είδαμε με τα πρώτα κρούσματα του κορωνοϊού ήταν ότι η COVID χαρακτηριζόταν από μια πολύ σοβαρή φλεγμονή, από μια υπέρμετρη αντίδραση του ανοσολογικού συστήματος, που, σχεδόν όπως στα αυτοάνοσα νοσήματα, οδηγούσε σε καταστροφικές βλάβες των πνευμόνων και στη δημιουργία σοβαρής οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας, ένα σύνδρομο που γνωρίζαμε ήδη και ονομάζεται ARDS. Την υπέρμετρη φλεγμονή στα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως και σε πολλά αναπνευστικά νοσήματα, τη σταματάμε συχνά δίνοντας κορτιζόνη. Ομως την κορτιζόνη τη φοβόμαστε στις λοιμώξεις γιατί χρειαζόμαστε ένα αποτελεσματικό ανοσοποιητικό σύστημα. Στην COVID χρειάστηκε να τη χρησιμοποιήσουμε προσεκτικά, στον κατάλληλο χρόνο, όταν περνούσε η ίωση και ξεκινούσε η φλεγμονή. Και δούλεψε! Ενα παλιό, φθηνό φάρμακο φάνηκε πολύ αποτελεσματικό, περισσότερο από πανάκριβα νέα φάρμακα, και βοήθησε από το πρώτο κύμα της πανδημίας.
Μετά, σε λιγότερο από έναν χρόνο, κυκλοφόρησαν τα εμβόλια, που ήταν μια πρωτόγνωρη επιτυχία, χάρη στη συνεργασία, στην τεχνολογία και στον ασύλληπτα μεγάλο αριθμό κρουσμάτων που έκανε δυνατή τη γρήγορη συλλογή στοιχείων και πληροφορίας. Από την ώρα που κυκλοφόρησαν τα εμβόλια, σε όποια χώρα υπήρξε μεγάλο ποσοστό εμβολιασμού, υπήρξε μικρό ποσοστό βαριάς νόσου και θανάτων.
Σήμερα ο κορωνοϊός είναι ακόμα ανάμεσά μας. Αλλά έχουμε αφήσει πίσω μας τα δύσκολα πρώτα χρόνια με τις επιπτώσεις τους στη σωματική και ψυχική μας υγεία και στην ποιότητα της ζωής μας. Και έχουμε πάρει σημαντικά μαθήματα για το πόσο χρειάζονται η συνεργασία μέσα στην κοινωνία, η τήρηση των μέτρων, η φροντίδα για τους γύρω και η προετοιμασία.
Στόχος σήμερα διεθνώς είναι η προσωποποιημένη πρόληψη και φροντίδα για κάθε πολίτη, παιδί ή ενήλικο, η στήριξη των συστημάτων Υγείας και η συνεχής εξέλιξή τους ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν κάθε υγειονομική κρίση.
Η κυρία Μίνα Γκάγκα είναι πνευμονολόγος, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας, τέως αναπληρώτρια υπουργός Υγείας.
