Σήμερα γιορτάζουν οι μητέρες όλου του κόσμου. Ομως η ελληνίδα μάνα έπρεπε να γιορτάζει μόνη της, σε μια ημέρα αποκλειστικά αφιερωμένη σε αυτήν. Πώς γιορτάζουμε, ας πούμε, ξεχωριστά το Πάσχα; Να ήταν έτσι και με τη Γιορτή της Μητέρας. Διότι, όπως και αν το δεις, δεν μπορείς να βάλεις την ελληνίδα μάνα δίπλα σε όλες τις άλλες. Με άλλον πόνο γεννάει η Ελληνίδα και με άλλον η ξένη. Η Ελληνίδα πονάει περισσότερο. Και πονάει μια ζωή. Επίσης καμία άλλη μητέρα δεν έχει τραγουδηθεί με μπουζούκι, μπαγλαμά και καημό. Και σου έρχεται στο μυαλό η κυρα-Γεσθημανή, η μάνα του Στέλιου του Καζαντζίδη (δεν θα μπορούσε να έχει άλλο όνομα η μάνα του Στελάρα) που άκουγε το βλαστάρι της να τραγουδά «κλαίω, μανούλα μου, και εγώ για σένα». Μια φορά είχε μιλήσει η κυρα-Γεσθημανή και είπε δυο λόγια: «το παιδί μου έχει πόνο». Και η δική μου το ίδιο θα έλεγε. Ακριβώς. Νομίζω και η δική σας.
Στα σοβαρά τώρα.
Στο συλλογικό θυμικό η μάνα περιγράφεται από μια καθαγιασμένη μορφή. Παναγία. Η μάνα είναι πάντα καλή. Ομως η εικόνα δεν τα λέει όλα.
Βλέπουμε τη μάνα που λατρεύει το παιδί της. Ομως δεν βλέπουμε τη μάνα που το πνίγει με την αγάπη της.
Είναι η μάνα που θυσιάζεται για το σπλάχνο της. Αλλά και η μάνα που το κακοποιεί, συχνά ψυχικά, ενίοτε και σωματικά. Του φορτώνει στην πλάτη σύνδρομα και νευρώσεις που θα κουβαλάει μια ζωή. Οχι ότι και ο πατέρας είναι αμέτοχος σε αυτό. Απλώς σήμερα γιορτάζουν οι μητέρες.
Υπάρχει η μάνα που ποτίζει και φροντίζει τα όνειρα του παιδιού της. Και εκείνη που του φυτεύει τα δικά της όνειρα. Ρωτήστε ένα από εκείνα τα παιδιά που αγωνίζονται μια ζωή για να κάνουν τη μάνα τους υπερήφανη.
Ξέρουμε τη μητέρα που είναι μόνη σε δρόμο κακοτράχαλο κάνοντας τα πάντα για να στηρίξει τα μικρά της. Αλλά γνωρίζουμε και τη μάνα που τα εγκαταλείπει, ακόμα και όταν η ίδια είναι παρούσα.
Είναι η γυναίκα που μεγαλώνει τα παιδιά της με αρχές. Και εκείνη που χτενίζει την κόρη της, εξηγώντας της τι είναι αυτό που θέλουν οι άνδρες.
Είναι τέλος η γυναίκα που υπομένει την κακοποίηση για το καλό των παιδιών. Αλλά και αυτή που διδάσκει στα παιδιά της να ανέχονται την κακοποίηση.
Δεν χρειάζεται να καταφύγεις στον Φρόιντ για να αντιληφθείς πόσο σημαντική είναι η μητέρα στη σμίλευση της παιδικής προσωπικότητας. Το ξέρεις. Καμιά φορά, όταν βλέπω σκυφτούς, σιδεροδέσμιους εγκληματίες, αυτούς που περιγράφονται ως «κτήνη», αναρωτιέμαι πώς να είναι η μητέρα τους. Τι άνθρωπος τους μεγάλωσε; Ναι, βέβαια, είναι και ο ρόλος του πατέρα. Ομως η σχέση της μητέρας με το παιδί είναι υπαρξιακή. Προς Θεού, δεν λέω ότι φταίει πάντα μόνο η μάνα του φονιά. Ομως ναι, αρκετές φορές φταίει. Και θα ήταν χρήσιμο για όλους, για την κοινωνία, να το καταλάβουμε.
Παρατηρώ στον δρόμο νέες κοπέλες (όλες πια κοπέλες μού φαίνονται) που σπρώχνουν, ελαφρώς αμήχανες, το καρότσι με το μωρό. Και δείχνουν τόσο άγουρες που την ίδια στιγμή μού βγάζουν τρυφερότητα μαζί με φόβο. Πόσους ρόλους έχουν να παίξουν αυτές οι κοπέλες; Μάνα, σύζυγος, ερωμένη, εργαζόμενη. Δύσκολο. Πολύ δύσκολο. Σκέφτομαι και τη μάνα μου. Η οποία, νομίζω το φαντάζεστε, τα έκανε όλα σωστά. Οπως και η δική σας, φυσικά.
* O τίτλος, από το «Bohemian Rhapsody» των Queen.
