Οσοι έχετε επισκεφθεί το Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου, το οποίο συμπληρώνει εφέτος 25 χρόνια ζωής, γνωρίζετε ήδη τη μαγεία που αποπνέει αυτός ο χώρος. Διόλου τυχαία περισσότεροι από 180.000 επισκέπτες συρρέουν κάθε χρόνο εκεί είτε για να παρακολουθήσουν τις πολυάριθμες πολιτιστικές εκδηλώσεις του είτε για να περιδιαβούν τους χώρους του που μαρτυρούν την ιστορία της πόλης του Λαυρίου, αλλά και τη βιομηχανική, οικονομική και κοινωνική ιστορία της χώρας. Σε λίγους μήνες θα υπάρχει ένας ακόμη λόγος επίσκεψης του Πάρκου καθώς το Μουσείο Μεταλλείας-Μεταλλουργίας Λαυρίου που θα φιλοξενεί βρίσκεται στην τελική φάση δημιουργίας του.
Αλήθεια, πώς θα σας φαινόταν αν σήμερα ο χώρος αυτός δεν υπήρχε; Και αν στη θέση του είχαν ανεγερθεί οι γνωστές πολυκατοικίες της υποτιθέμενης ανάπτυξης που τόσα πλήγματα έχει επιφέρει στον αστικό ιστό της Ελλάδας; Δεν πρόκειται για φανταστικό σενάριο, αλλά για μια πραγματική απειλή που επεκρέματο για περίπου 3 χρόνια. Βλέπετε, όταν η Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου έκλεισε οριστικά το 1989, οι εγκαταστάσεις της καταλάμβαναν μια έκταση 250 στρεμμάτων στα οποία βρίσκονταν 41 κτίρια συνολικής έκτασης 45.000 τετραγωνικών μέτρων. Η επίσημη πρόταση του εκκαθαριστή ήταν να γκρεμιστούν τα κτίρια και ο μηχανολογικός εξοπλισμός, ο οποίος είχε υποστηρίξει για περισσότερο από έναν αιώνα τις δραστηριότητες της εταιρείας, να πουληθεί ως σκραπ. Επρόκειτο, δηλαδή, για μια πρόταση ισοπέδωσης του χώρου και εξαφάνισης των τεκμηρίων του ιστορικού παρελθόντος.
Μόνο που οι κάτοικοι του Λαυρίου (η πλειονότητα των οποίων είχε εργαστεί εκεί ή είχε προγόνους που εργάστηκαν εκεί) είχαν άλλη άποψη: το ιστορικό παρελθόν δεν ανήκε στην εταιρεία για να είναι δικαίωμά της να το αφανίσει! Με την τοπική κοινωνία, τον Δήμο Λαυρίου και την Εταιρεία Μελετών Λαυρεωτικής συντάχθηκε τότε το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Χάρη στη συντονισμένη δράση τους, το καλοκαίρι του 1992, επί κυβερνήσεως Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, ο χώρος αγοράστηκε από το Ελληνικό Δημόσιο και πέρασε στο Πολυτεχνείο προκειμένου να μετατραπεί σε Τεχνολογικό και Πολιτιστικό Πάρκο.
Ο περιορισμένος χώρος της στήλης δεν επιτρέπει να σκιαγραφηθεί η προσφορά του Πάρκου τόσο ως χώρου πολιτισμού όσο και ως κοιτίδας καινοτομίας. Υπάρχει όμως κάτι που θα πρέπει να τονισθεί: το Πάρκο υπάρχει και θάλλει χάρη σε μια τεράστια και διαχρονική συλλογική προσπάθεια. Από το 1992 και μετά όλες οι κυβερνήσεις, όλοι οι πρυτάνεις του Πολυτεχνείου και μαζί οι πολυάριθμοι καθηγητές και φοιτητές στήριξαν και στηρίζουν εθελοντικά την λειτουργία του Πάρκου, πάντα σε αγαστή συνεργασία με την τοπική κοινωνία. Με άλλα λόγια, το Πάρκο αποτελεί έμπρακτη απόδειξη της δύναμης της συλλογικότητας που οδηγεί σε ένα ανθίζον μέλλον ακριβώς επειδή σέβεται το παρελθόν. Και αξίζει να βρει μιμητές.
