Οι πρακτικές για το περιβάλλον, την κοινωνία και τη διακυβέρνηση (ESG) καθορίζουν τη στρατηγική, το επιχειρηματικό μοντέλο και τη συμπεριφορά μιας επιχείρησης, καθώς σχετίζονται με τη βιωσιμότητα.
Τα κριτήρια ESG γίνονται όλο και πιο σημαντικά στη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων. Αυτά τα κριτήρια αξιολογούν τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί προσεγγίζουν περιβαλλοντικά, κοινωνικά και θέματα διακυβέρνησης και, μακροπρόθεσμα, μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στα χρηματοοικονομικά αποτελέσματα μιας επιχείρησης (βλ. Κ. Ζοπουνίδης κ.ά. Βιώσιμη χρηματοοικονομική, κλιματική αλλαγή και κριτήρια ESG, εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2023).
Τα τελευταία χρόνια, η σημασία των κριτηρίων ESG έχει αυξηθεί, καθώς επενδυτές και οι καταναλωτές αναζητούν ολοένα και περισσότερο επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται για τον περιβαλλοντικό και κοινωνικό αντίκτυπο των δραστηριοτήτων τους (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Μ. Εσκαντάρ, Κοινωνικά υπεύθυνη επένδυση, μέθοδοι και κριτήρια ESG, εκδόσεις Κλειδάριθμος, 2022).
Κανονισμοί δημοσίευσης
Με τη συνειδητοποίηση του πόσο σημαντικά είναι τα ζητήματα ESG για τους επενδυτές και την κοινωνία, οι ρυθμιστικές αρχές θεσπίζουν ενισχυμένους κανονισμούς δημοσίευσης χρηματοοικονομικών και μη χρηματοοικονομικών καταστάσεων.
Το χρηματιστήριο Nasdaq, για παράδειγμα, εξετάζει τη δημοσιοποίηση της ποικιλομορφίας του διοικητικού συμβουλίου πριν εισαγάγει οποιαδήποτε νέα εταιρεία. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση, υπάρχει μια κίνηση που απαιτεί από τις εταιρείες να προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και το περιβάλλον σε όλες τις αλυσίδες εφοδιασμού τους.
ESG και λήψη επενδυτικών αποφάσεων
Οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων είναι όλο και πιο αυστηροί όταν εξετάζουν νέες επενδυτικές ευκαιρίες. Ενας λόγος είναι ότι η διαφανής αναφορά ESG τους επιτρέπει να εκτιμούν με μεγαλύτερη ακρίβεια τους κινδύνους για την επιχείρηση. Ενας άλλος λόγος είναι η αυξανόμενη αναγνώριση ότι οι επιχειρήσεις με ισχυρές ικανότητες ESG υπερτερούν των ομοίων τους. Στην πραγματικότητα, μια πρόσφατη ανάλυση ανέδειξε ότι οι εταιρείες με κακό έλεγχο ESG παρουσίασαν υψηλότερα ποσοστά αρνητικών συμβάντων που σχετίζονται με ESG. Αυτό με τη σειρά του οδήγησε σε αρνητικό πρόσημο -3,5% στην ετήσια απόδοση της τιμής των μετοχών και -2,5% σε χαμηλές επιδόσεις σε εταιρείες που εδρεύουν στην ΕΕ.
Κίνδυνοι
Οι κίνδυνοι ESG, γνωστοί και ως κίνδυνοι βιωσιμότητας ή μη χρηματοοικονομικοί, περιλαμβάνουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, τον σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, τις εργασιακές σχέσεις, τη δομή της διοίκησης και τη φορολογική συμμόρφωση.
Η ανεπαρκής διαχείριση των κινδύνων ESG μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στους οργανισμούς και σοβαρές οικονομικές συνέπειες στη φήμη της επιχείρησης.
Ποιοι μη χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι που σχετίζονται με το περιβάλλον πρέπει να ληφθούν υπόψη; Μερικά παραδείγματα:
- Διαχείριση απορριμμάτων.
- Αποτύπωμα άνθρακα της εταιρείας (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Η χρηματοδότηση ρυπογόνων επιχειρήσεων μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα του κλίματος; Οικονομικός Ταχυδρόμος, 29.09.2023).
- Κλιματική αλλαγή και ρύπανση.
Και οι κοινωνικοί κίνδυνοι;
- Διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού.
- Ιση μεταχείριση και ευκαιρίες.
- Διαφορετικότητα.
- Επαγγελματικοί κίνδυνοι.
- Κίνδυνοι διακυβέρνησης.
- Διαφθορά.
- Δωροδοκία.
- Αμοιβές των μάνατζερ.
- Φορολογική διαχείριση.
- Ισότητα στα διοικητικά συμβούλια.
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι αυτοί οι κίνδυνοι είναι όλοι αλληλένδετοι και ότι είναι απαραίτητο για όλες τις επιχειρήσεις που έχουν δεσμευτεί για τη βιωσιμότητα να τους διαχειρίζονται κατάλληλα.
Συμπερασματικά, η ενσωμάτωση των κριτηρίων βιωσιμότητας και ESG δεν προορίζεται μόνο για μεγάλες εταιρείες, είναι ένα συγκριτικό πλεονέκτημα για όλους τους οργανισμούς, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους, ιδιαίτερα για τις ΜΜΕ.
Ομάδα και πόροι: είναι απαραίτητο να διοριστεί ένας μάνατζερ ή μια ομάδα που να συντονίζει τη βιωσιμότητα ή το ESG εντός της εταιρείας για να καταρτίζει ένα σχέδιο βιωσιμότητας, στη συνέχεια να το εφαρμόσει, να το παρακολουθεί και να υποβάλει έκθεση σχετικά με τα μη χρηματοοικονομικά στοιχεία.
Ανάλυση σημαντικότητας: πρέπει να προσδιοριστούν οι πτυχές που είναι σημαντικές όσον αφορά το ESG για την εταιρεία σύμφωνα με τη δραστηριότητα του κλάδου, τις παγκόσμιες τάσεις, προκειμένου να καθοριστούν οι στόχοι ESG.
Τεχνολογία: πρέπει να υπάρχει ένα τεχνολογικό σύστημα παρακολούθησης και μέτρησης για την ανάπτυξη του ESG που θα επιτρέψει να αξιολογηθεί η πρόοδος και να ληφθούν τεκμηριωμένες αποφάσεις για μια συνεχή βελτίωση.
Είναι σημαντικό για τις επιχειρήσεις να κατανοούν τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και τις προκλήσεις διακυβέρνησης και να αναπτύσσουν στρατηγικές για το κατάλληλο μάνατζμεντ.
Ο κ. Κωνσταντίνος Ζοπουνίδης είναι καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης και ακαδημαϊκός.
