Στο λύκειο, είχα την τύχη να έχω καθηγητή τον Κώστα Γεωργουσόπουλο. Εναν δάσκαλο που με την ευρυμάθεια και τη διεισδυτική του νόηση καθιστούσε κάθε μάθημα αποκάλυψη. Ηταν από εκείνους τους ελλόγιμους της παιδείας που δεν μεταλαμπαδεύουν απλώς ύλη, αλλά εισάγουν τον μαθητή σε μια βαθύτερη κατανόηση του βίου και της τέχνης.
Ενα από τα πλέον χαρακτηριστικά περιστατικά της μαθητικής μου περιόδου ήταν η προβολή του Citizen Kane του Ορσον Γουέλς. Η ταινία, ήδη γνωστή για τη σύνθετη αφηγηματική της τέχνη και την αισθητική της μεγαλοπρέπεια, έγινε στα χέρια του καθηγητή μου ένα εργαλείο νοηματοδότησης. Μετά την προβολή, ξεκίνησε μια ανάλυση που μας καθήλωσε.
Μιλούσε για τα μεγάλα θέματα της εξουσίας, της αλήθειας και της ανθρώπινης φιλοδοξίας, όταν ξαφνικά εστίασε σε μια λεπτομέρεια που κανείς μας δεν είχε παρατηρήσει. Σταμάτησε την ταινία και μας έδειξε μια χρονολογία, διακριτικά εστιασμένη στην περιφέρεια ενός καρέ: 1863. Φαινομενικά ασήμαντη, αυτή η λεπτομέρεια για τον Γεωργουσόπουλο είχε υπερμέγεθες νόημα.
Μας εξήγησε ότι ήταν η εποχή κατά την οποία ο Γουίλιαμ Τζέιμς διαμόρφωνε την έννοια του πραγματισμού – της φιλοσοφίας που ορίζει την αλήθεια μέσα από τη χρηστικότητα και την πρακτική εφαρμογή. Μέσα από αυτή τη λεπτομέρεια μας αποκάλυψε πώς η ταινία διαπνέεται από αυτή τη φιλοσοφική αρχή, αναδεικνύοντας την πολυπλοκότητα του έργου του Γουέλς.
Αυτό που με συνεπήρε τότε δεν ήταν μόνο η ευρυμάθεια του διδασκάλου μου, αλλά η ικανότητά του να εξορύσσει σημασία ακόμη και από τις πιο ανεπίκλητες λεπτομέρειες. Η αναφορά του στη συγκεκριμένη χρονολογία δεν ήταν απλώς μια πληροφορία.
Ηταν μια υπενθύμιση ότι ουδέν τυχαίον υπάρχει, ότι η τέχνη – και κατ’ επέκταση η ζωή – είναι γεμάτη κρυμμένα νοήματα που απαιτούν εστίαση και σκέψη. Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος δεν ήταν μόνο ένας δάσκαλος· υπήρξε ένας ενορατικός καθοδηγητής που μου έμαθε πώς να αντικρίζω τον κόσμο με διεισδυτική ματιά και αναλυτική σκέψη. Μέσα από τη διδασκαλία του μου έδειξε ότι η γνώση δεν είναι απλώς συσσώρευση πληροφοριών ή αποστήθιση δεδομένων, αλλά ένας ζωντανός διάλογος με την ουσία των πραγμάτων.
Τον αποχαιρετώ με ευγνωμοσύνη για τα δώρα του λόγου και της σκέψης που μου προσέφερε. Η μνήμη του θα παραμείνει άσβεστη, όχι μόνο μέσα από τα έργα και τα κείμενά του, αλλά και μέσα από κάθε μαθητή του που έμαθε, χάρη σε εκείνον, να αναγνωρίζει την κρυμμένη αρμονία του κόσμου και να τον κοιτάζει με περισσότερη επίγνωση και στοχαστικότητα.
