Το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας (ΑΣΣ) θεσπίστηκε το 2010 επί πρωθυπουργίας Γιώργου Παπανδρέου με πρωτοβουλία του προέδρου Ερντογάν. Η σύστασή του στο πνεύμα σταθερού διαύλου ανταλλαγής απόψεων, συνεργασίας και θετικής ατζέντας σε πολλούς κυβερνητικούς τομείς των δύο χωρών συνέπεσε με την επανεκκίνηση των διερευνητικών επαφών. Εχει συγκληθεί και κατά τις κυβερνήσεις Σαμαρά (δις) και Τσίπρα.
Η σύγκληση του ΑΣΣ της 7ης Δεκεμβρίου είναι μια ευκαιρία επαφής των δύο ηγετών. Σε αυτήν επίκειται η υπογραφή ορισμένων συμφωνιών. Τα αποτελέσματα της συνάντησης θα καθορίσουν την εξέλιξη της προσέγγισης και της διαδικασίας στο πλαίσιο ειρηνικής επίλυσης, ειδικότερα της εκκρεμότητας οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ, ή ακόμα περισσότερο εάν συνοδεύονται από οδηγίες οδικού χάρτη και αποφάσεις.
Οι συναντήσεις αυτές σε «ήρεμα νερά» εφόσον συνεχίσουν συνθέτουν θετικό κλίμα και συγκρατημένη προοπτική για την προώθηση επίλυσης. Δεν σημαίνει ότι τα προβλήματα δεκαετιών θα λυθούν με μαγικό ραβδάκι. Οπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο τούρκος πρόεδρος, τα προβλήματα θα υπάρχουν αλλά όσο αφήνονται τόσο γίνονται κόμπος. Αυτό είναι αληθές, δυστυχώς.
Παράλληλα ο Ερντογάν δηλώνει τη βούλησή του για ειρηνική επίλυση των διαφορών με διπλωματία και όχι παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος. Θετικές δηλώσεις μεν, αρκεί όμως οι δύο κυβερνήσεις να εργαστούν επισταμένως για τη συνέχιση της διαδικασίας. Είναι μια συγκυρία που δεν πρέπει να μείνει αναξιοποίητη.
Αρνητικοί παράγοντες θα υπάρχουν. Επίσης όσο πλησιάζει η 7η Δεκεμβρίου πληθαίνουν οι φωνές που επιφυλάσσονται, είτε ως προς τις προθέσεις του Ερντογάν είτε ως προς το θυμικό του, όπως στην πρόσφατη επίσκεψή του στη Γερμανία, είτε να εντάξει την επίσκεψη αυτή στη στρατηγική του έναντι της Δύσης, είτε διότι δεν είναι το timing κατάλληλο με τη στάση του Ερντογάν στον πόλεμο Ισραήλ – Χαμάς. Την ίδια ώρα επανέρχεται άκαιρα η ρητορεία τούρκων αξιωματούχων είτε για «γκρίζες ζώνες» είτε για «γαλάζια πατρίδα», προσφέροντας άλλοθι στη στάση μερίδας της ελληνικής πλευράς.
Παρότι το ΑΣΣ αφορά θέματα χαμηλής πολιτικής, εν τούτοις με αυτό εμπεδώνεται η εμπιστοσύνη και το καλό κλίμα χωρίς εντάσεις του παρελθόντος. Αν και δεν αναμένονται θεαματικά αποτελέσματα – άλλωστε αλλιώς είχε αρχικώς σχεδιαστεί η επίσκεψη αυτή –, η εκφρασμένη βούληση για ανοικτούς διαύλους και τακτικές επαφές πρέπει να δώσει ρυθμό στην ενεργοποίηση του πολιτικού διαλόγου και να οδηγηθεί στην προεργασία για προώθηση της διαπραγμάτευσης οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ.
Προέχει όμως η ενημέρωση της κοινής γνώμης με επίκεντρο την ανάγκη διαπραγμάτευσης για την οριοθέτηση με τους ισχύοντες κανόνες. Η διασπορά εσφαλμένων απόψεων ότι εάν δεν λάβουμε το 100% των διεκδικήσεων τότε καλύτερα να μην προχωρήσει η διαδικασία επίλυσης είναι ουτοπική· διότι η οριοθέτηση κατοχυρώνει τα κυριαρχικά δικαιώματα.
Ο κ. Πέτρος Λιάκουρας είναι καθηγητής Διεθνούς Δικαίου, διευθυντής μεταπτυχιακού προγράμματος «Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές», Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
