Δύσκολος Ιούλιος. Νέος καύσωνας. Οι πυρκαγιές θυμίζουν την απειλητική πλευρά των ζεστών ημερών του καλοκαιριού, την ανάγκη της προπαρασκευής μπροστά στον κίνδυνο της καταστροφής. Οι πυρκαγιές των τελευταίων ημερών ήρθαν να απομακρύνουν για λίγο την αμεριμνησία, που σαν φαντασία διατρέχει τον Ιούλιο. Αν επισκεφθείς το διαδίκτυο, θα βρεθείς σε εικόνες θαλασσινές, ακτές και παραλίες, ακρογιάλια και ρομαντικά δειλινά. Αν ήσουν από άλλον τόπο θα πίστευες ότι οι άνθρωποι που ξεχύθηκαν στη φύση είναι λάτρεις της και οι δεσμοί μαζί της είναι κάτι πολύ βαθύτερο από μια θερινή επίσκεψη.
Μας χρειάζεται μια καλοκαιρινή ανθρωπολογία. Ισως κατανοήσουμε καλύτερα όχι μόνο τον άνθρωπο του καλοκαιριού, αλλά και τον άνθρωπο του χειμώνα. Τα ναύλα στα πλοία, ως θέμα προσωρινό, όπως τόσα πιο σημαντικά, ξεχάστηκαν και χάθηκε η ευκαιρία για πλούσιο ρεπορτάζ δίπλα στις μπουκαπόρτες. Η επιθυμία των διακοπών παρασύρει τα πάντα και η βιασύνη της απόδρασης θα σβήσει κάθε ενόχληση, μόλις το πλοίο αφήσει το λιμάνι και οι άνθρωποι βρεθούν στις λεωφόρους της προσωρινής εξόδου.
Μέσα ελληνικού Ιούλη και η είδηση για τον νέο ερχόμενο καύσωνα φέρνει ανησυχία. Πάντα οι ζεστές μέρες του Ιούλη θύμιζαν τη συνθήκη του καλοκαιριού, έδιναν στις εποχές νόημα και ανέβαζαν τον Ιούλιο στον καλοκαιρινό θρόνο του. Εμείς που μεγαλώσαμε στον άνυδρο Νότο, στο άκρο της Λακωνίας, ο Ιούλιος ήταν μήνας διδαχής. Ολα μας τα δίδασκαν συμπυκνωμένα, σαν μια βιασύνη να τους πίεζε, σαν ο επόμενος να ήταν πιο απειλητικός από αυτόν που κάθε φορά ζούσαμε. Οι γονείς μας. Ζυμωμένοι με τον καιρό. Μακριά από κάθε σκέψη κλιματικής αλλαγής, δεν μπορούσαν να υποψιαστούν την οικουμενική χρησιμότητα του μαθήματος.
Να προστατευόμαστε από τον ήλιο, να μη σπαταλάμε το νερό, να ψαρεύουμε με μέτρο, να προσέχουμε τα ζώα, άλογα και σκυλιά, να φροντίζουμε τα περιβόλια. Καθετί που φύεται δίπλα μας, προσωρινό ή μόνιμο. Ενας αυθόρμητος δεσμός με τη φύση. Η κλιματική κρίση, απειλητικά ερχόμενη, μας καλεί να ξαναδιαβάσουμε την εμπειρία. Και εκείνα τα μαθήματα δεν φτάνουν. Οσο οι επιστήμονες φωνάζουν για την ανάγκη συνειδητοποίησης και οι πολιτικοί εκφραστές, δεμένοι στο εφήμερο και αιχμάλωτοι του επίκαιρου, δεν βιάζονται, τόσο ο Ιούλης και οι συμπυκνωμένες απειλές του θα μας φέρνουν πιο κοντά στο τέλος μιας εποχής.
Οπως και αν διαμορφώνεται σήμερα η σχέση του δυτικού ανθρώπου με τη φύση, ο Ιούλης, με τους τρόπους του, στην τρέχουσα ανθρώπινη ροή του, με την ειδησεογραφία βαριά, είτε για τις πυρκαγιές που καταστρέφουν είτε για τους πνιγμούς στη θάλασσα, θυμίζει τις ανάγκες σαν μαθήματα, με όποιον τρόπο και αν τις συναντάς στη φαντασμαγορία του Instagram.
*Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
