Κάποιοι θεωρούν ότι η Ευρώπη βιώνει την αρχή μιας νέας μεταναστευτικής κρίσης. Ο τ. πρόεδρος της Γαλλίας Νικολά Σαρκοζί πιστεύει ότι ακόμα και η κρίση του 2015 είναι απλά το προεόρτιο μιας πολύ μεγαλύτερης μετακίνησης πληθυσμών, από την Αφρική και την Ασία προς την Ευρώπη, στο εγγύς μέλλον.
Παρ’ όλα αυτά, η Ευρώπη εμφανίζεται, παρά την όποια κατά καιρούς πρόοδο, απροετοίμαστη και διχασμένη. Είναι προφανές ότι στο παρόν Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την πλειοψηφία έχουν κόμματα, από τους Φιλελεύθερους μέχρι την Αριστερά, που δεν έχουν, συχνά, ως προτεραιότητα τη φύλαξη των ευρωπαϊκών συνόρων.
Το χειρότερο είναι ότι μπορεί, μετά τις ευρωεκλογές του 2024, να αντικατασταθούν από μισαλλόδοξες και εχθροπαθείς δυνάμεις που αντιστρατεύονται την ίδια την ευρωπαϊκή ενοποίηση. Ετσι, είτε σήμερα είτε αύριο, η ευρωπαϊκή ιδέα τραυματίζεται. Και όσο η Ευρώπη αδυνατεί να δώσει λύση στο πρόβλημα τόσο θα φουντώνει η αντι-συστημική ψήφος και το ακροδεξιό αντι-ευρωπαϊκό άκρο.
Η μεγάλη πρόκληση ήταν και παραμένει μία: μπορεί η Ευρώπη να αντιμετωπίσει την παράνομη μετανάστευση νόμιμα; Μπορεί η Ευρώπη να καταπολεμήσει τη μάστιγα της παράνομης διακίνησης με αποτελεσματικότητα αλλά και σεβασμό στις ανθρωπιστικές της αξίες; Η ελληνική κυβέρνηση και η ΝΔ πιστεύουν ότι μπορεί. Οτι δηλαδή δεν είναι ανάγκη να καταφύγει κανείς σε πρακτικές εκτός διεθνούς δικαίου, όπως φαίνεται να υιοθετούν κάποιοι εταίροι μας στην πρώην Ανατολική Ευρώπη. Και ότι η πολιτική μας μπορεί να είναι και αυστηρή και δίκαιη.
Εμείς στη ΝΔ, το μεγαλύτερο αναλογικά κόμμα της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς σήμερα, πιστεύουμε ότι η Ευρώπη έχει σύνορα, πως τα σύνορα πρέπει να φυλάσσονται και πως αφύλακτα σύνορα παύουν να είναι σύνορα. Πιστεύουμε ότι θα πρέπει να χορηγείται άσυλο σε όσους δικαιούνται διεθνούς προστασίας, αλλά, ταυτόχρονα, όσοι δεν τη δικαιούνται θα πρέπει να επιστρέφονται γρήγορα στις χώρες τους. Και πως η Ευρώπη από κοινού θα πρέπει να επιβάλει στις χώρες προέλευσης να παίρνουν πίσω τους προς απέλαση πολίτες τους.
Πιστεύουμε ότι οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου έχουν σηκώσει ένα δυσανάλογο βάρος της μεταναστευτικής πίεσης, χωρίς δική τους ευθύνη, απλώς και μόνο γιατί γεωγραφικά βρίσκονται μεταξύ των διεθνών κόμβων παράνομης μετανάστευσης, όπως είναι η Τουρκία και η Τυνησία, και του μαγνήτη της Γερμανίας και της Βόρειας Ευρώπης, με τις πολλές κοινωνικές παροχές και τις υψηλές απολαβές.
Πιστεύουμε, με άλλα λόγια, ότι το πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό, χρήζει συνολικής αντιμετώπισης και πως η βέλτιστη λύση είναι η συνεργασία με τις όμορες χώρες διέλευσης των μεταναστών. Ο,τι συμβαίνει στο Αιγαίο δεν μένει στο Αιγαίο αλλά επηρεάζει δευτερογενώς πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Αλλά και μια τυχόν πετυχημένη παρέμβαση στον Κεντρικό Μεσογειακό Διάδρομο, όπως δικαίως διεκδικεί η Ιταλία, δεν θα πρέπει να αγνοεί τον Ανατολικό, που ενδιαφέρει εμάς το περισσότερο.
Το προσεχές Σάββατο θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη, υπό ελληνική προεδρία, η Σύνοδος των υπουργών Μετανάστευσης και Εσωτερικών των MED5, Ελλάδας, Ισπανίας, Ιταλίας, Κύπρου και Μάλτας. Εκεί θα συζητηθούν ο από κοινού καλύτερος συντονισμός, η διεκδίκηση περισσότερης κοινοτικής αλληλεγγύης, η προώθηση της κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής μετανάστευσης και ασύλου αλλά και η αποσαφήνιση της ευρωπαϊκής στρατηγικής, μακριά από τις «κραυγές» της μιας και τις «αφέλειες» της άλλης πλευράς και την ευρύτερη παραλυτική υποκρισία μιας σειράς ευρω-κοινοτοπιών, που δεν μας επιτρέπουν να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα. Ο στόχος μας είναι κοινός: η αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης και η ενίσχυση της νόμιμης εργασιακής κινητικότητας προς όφελος των ευρωπαϊκών κοινωνιών.
Ο κ. Δημήτρης Καιρίδης είναι υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου.
