Με μικρά γεγονότα που δεν είναι δα και κοσμογονικά, όπως υποστηρίζουν ή φαντάζονται οι πρωταγωνιστές τους, πλουτίζεται η πολιτική επικαιρότητα της εποχής. Μια εποχή καθολικά μεταβατική που στην επιφάνειά της παραμένει ακόμη ανθεκτική η εικόνα της προηγούμενης αριθμητικής κυριαρχίας ενώ την ίδια ώρα η διάβρωση διασπά κάθε στοιχείο κοινωνικής συνοχής και η εποχή συνοδεύεται από πολλαπλά στοιχεία κρίσης, που το καθένα ξεχωριστά και όλα μαζί χρωματίζουν τη σημερινή γκρίζα όψη της.
Η κρίση εμφανίζεται πάντα ως ένα και ως πολλά. Εχει ενδιαφέρον η πολλαπλότητά της, μεγαλύτερο όμως ενδιαφέρον έχει ο πυρήνας της, το ένα της κρίσης, σε μια δεδομένη χρονική στιγμή με τον οποίον συνδέονται οι εκδηλώσεις της και από τον οποίο απορρέουν αμέσως ή εμμέσως γεγονότα, αποφάσεις και συμπεριφορές.
Ποιο είναι σήμερα αυτό το ένα της κρίσης; Η αδυναμία του κυβερνητικού σχήματος να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες των ανθρώπων. Τι είναι η πολιτική; Η λειτουργία που από τη φύση της καλείται να ανταποκριθεί στις ανάγκες. Θα μας ήταν χρήσιμος ο Πλάτωνας εδώ, κρατώντας στο χέρι τον «Πολιτικό» του.
Η πραγματική ζωή όμως και η εμπειρία είναι πάντα πιο χρήσιμες από την ανάλυσή τους. Και στον 6ο χρόνο της διακυβέρνησης το κυβερνητικό αυτό σχήμα καθημερινά αποδεικνύει την αδυναμία του να σηκώσει το βάρος της αποτελεσματικής ανταπόκρισης στις ανάγκες. Πρόκειται για τη διαχειριστική του εξάντληση μαζί με την αδυνατότητά του να επεξεργασθεί επαρκώς και να επεξηγήσει πειστικά ένα πολιτικό σχέδιο με νόημα και περιεχόμενο, προσανατολισμένο στο μέλλον, ως κίνηση, ως προοπτική και ως ελπίδα.
Αβίαστα δίπλα η κρίση στην πολλαπλότητά της έχει ήδη ανοίξει την πρώτη κοίτη. Η κρίση εμπιστοσύνης έχει εμποτίσει το κοινωνικό σώμα. Η κυβερνητική αδυναμία και η ανεπάρκειά της να ανταποκριθεί στην απαιτητική καθημερινή ζωή και στα ζωτικά αιτήματά της έθρεψαν ήδη το αγωνιώδες ερώτημα: τι και ποιον να εμπιστευθείς; Δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη υπογράμμιση της αξίας της εμπιστοσύνης. Η απώλειά της μας βάζει σε μια ζώνη θανάσιμου κινδύνου. Αγκαλιά μαζί της και έκγονό της είναι η κρίση αντιπροσώπευσης. Τι και ποιον να εμπιστευθείς; Ακούγεται όλο και πιο δυνατά το ερώτημα. Η αποχή και ο κατακερματισμός είναι το αποτέλεσμα. Η κρίση της πολιτικής έχει εγκατασταθεί.
Στον ορίζοντα μας περιμένει η κρίση διακυβέρνησης. Οσο και αν – λογικό – το 2027 είναι το χρονικό σημείο της επίμονης αναφοράς του τυπικού τέλους της περιόδου και όσο και αν ο εκλογικός νόμος μπορεί να αποτελεί μια αφορμή πρόσθετης φαντασίας, η απομάκρυνση του ενδεχομένου της αυτοδυναμίας θα προκαλέσει νέα ανάγνωση του χρόνου.
Θα ήταν αυτό και μια προσφορά, αφού στις απαιτήσεις της κρίσης και στις υπαρξιακές ανάγκες που γεννάει, ο χρόνος όσο ποτέ ανήκει στην κοινωνία και όχι στους προσωρινούς χειριστές του. Ολα σύντομα θα τεθούν διαφορετικά. Και η αισιοδοξία – ανθρώπινη – ότι μια πολιτική δύναμη θα μπορέσει μόνη της να αντιμετωπίσει το βάρος της εποχής θα διαψευσθεί στην κάλπη. Η ανάγκη μιας ευρύτερης κυβερνητικής συνεργασίας δεν θα μας ρωτήσει πριν επιβληθεί από την ίδια τη ζωή.
Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
