Οταν ξέσπασε η πανδημία του κορωνοϊού πολλοί επιστήμονες βιάστηκαν να προεξοφλήσουν το γρήγορο τέλος της. Ωστόσο οι μεταλλάξεις του ιού και οι εξάρσεις στη μεταδοτικότητα που ακολούθησαν τους διέψευσαν.
Η υγειονομική κρίση του κορωνοϊού δεν βρήκε καμία χώρα προετοιμασμένη. Πρότυπα και καλά οργανωμένα συστήματα υγείας χωρών όπως η Ιταλία, οι ΗΠΑ, η Γερμανία, κατέρρευσαν. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έπρεπε ταχύτατα αφενός μεν να καταπολεμήσει έναν εντελώς άγνωστο λοιμογόνο παράγοντα, αφετέρου να αντιμετωπίσει μια γενικευμένη, σοβαρή ένδεια σε υλικά και υποδομές. Το κυριότερο όμως, έπρεπε να αντιμετωπίσει την έλλειψη σε ανθρώπινο δυναμικό, γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό που απαιτούνταν για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της μαζικής βαριάς νόσησης, τουλάχιστον στην πρώτη φάση της πανδημίας.
Τρία χρόνια μετά κοιτάζοντας πίσω, αν και είναι ακόμη πολύ νωρίς για την εξαγωγή ασφαλών επιστημονικών συμπερασμάτων, τουλάχιστον μπορούμε να εστιάσουμε στις εξής διαπιστώσεις:
Πρώτον, εκτιμήσαμε τη μεγάλη αξία του δημόσιου συστήματος υγείας και καταλάβαμε ότι για να αντεπεξέλθουμε στις κρίσεις χρειάζεται η παραγωγική συνεργασία όλου του προσωπικού του συστήματος υγείας. Η άψογη συνεργασία των Πανεπιστημιακών Τμημάτων, των Ιατρικών και Νοσηλευτικών Σχολών και των Κλινικών του Εθνικού Συστήματος Υγείας, αλλά και η αυταπάρνηση ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού ήταν καθοριστικοί παράγοντες της επιτυχούς αντιμετώπισης της πανδημίας. Επιπλέον, η συνεργασία των δημοσίων με τις ιδιωτικές δομές υγείας απεδείχθη ιδιαίτερα επωφελής για τους ασθενείς.
Δεύτερον, εκτιμήσαμε την αξία του κατάλληλα εκπαιδευμένου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού που στελεχώνει τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Αποδείχθηκε ότι ο χρόνος νοσηλείας των ασθενών στις Μονάδες ήταν αντιστρόφως ανάλογος με την επάρκεια του εξειδικευμένου ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού. Και αν ο αριθμός των κλινών στις Μονάδες απαιτεί σχεδιασμό και οργάνωση, η επένδυση στην κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού των Μονάδων είναι ζωτικής σημασίας στη διαχείριση της επόμενης μέρας. Σαράντα χρόνια μετά την ίδρυση της πρώτης Μονάδας Εντατικής Θεραπείας στον Ευαγγελισμό, σίγουρα ο ιδρυτής της θα νιώθει υπερήφανος για τα εκπληκτικά αποτελέσματα των μαθητών και μαθητριών του που στελεχώνουν την ίδια και άλλες Μονάδες της Ιατρικής Σχολής Αθηνών.
Ο κ. Γεράσιμος Σιάσος είναι πρόεδρος Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής Καρδιολογίας στην Πανεπιστημιακή Κλινική του Νοσοκομείου «Σωτηρία».
