Την προηγούμενη εβδομάδα δόθηκαν στη δημοσιότητα η Εκθεση του Ενρίκο Λέτα καθώς και μια εκτενής ομιλία τού επίσης Ιταλού πρώην πρωθυπουργού και προέδρου της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι, ως πρόγευση της δικής του Εκθεσης που αναμένεται σε περίπου έναν μήνα. Η πρώτη Εκθεση μιλά για την ανάγκη να διευρυνθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση πολύ πέραν της Ενιαίας Αγοράς, από τον χρηματοπιστωτικό τομέα και τη φορολογία, έως την άμυνα, την τεχνολογία και την κλιματική αλλαγή. Η αναμενόμενη Εκθεση Ντράγκι εμβαθύνει κυρίως στην έννοια της ανταγωνιστικότητας, και κατά κάποιον τρόπο αποτελεί το παραγωγικό θεμέλιο του οικοδομήματος που οραματίζεται ο Λέτα.
Πρώτα από όλα, προτείνει μια νέα βιομηχανική πολιτική που φιλοδοξεί να σταθεί απέναντι στη στήριξη των αμερικανικών επιχειρήσεων μέσω της πολιτικής Μπάιντεν και τον απροκάλυπτο προστατευτισμό της Κίνας. Για αυτό περιγράφει κίνητρα για να μεγαλώσουν οι επιχειρήσεις σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, ιδιαίτερα σε κρίσιμους τομείς όπως οι τηλεπικοινωνίες, η άμυνα κ.λπ. Προτείνει επίσης τη διασφάλιση της επάρκειας και προμήθειας πρώτων υλών για να σταματήσει η εξάρτηση από τρίτες χώρες.
Εκεί όμως που ο Ντράγκι κάνει τη μεγάλη ανατροπή είναι όταν απορρίπτει τις μέχρι τώρα δογματικές προσεγγίσεις που επικρατούσαν στην ΕΕ και έδιναν έμφαση στη συγκράτηση των μισθών και την απουσία κάθε κρατικής μέριμνας για τη βιομηχανία με την ψευδαίσθηση ότι και ο υπόλοιπος κόσμος θα ακολουθούσε το καθαρό παιχνίδι και θα κέρδιζε ο καλύτερος. Στη θέση των ξεπερασμένων αυτών πολιτικών προτείνει την αποτελεσματική ενίσχυση υποδομών ώστε να γίνουν οι φυσικοί ελκυστές της νέας επιχειρηματικότητας χωρίς τη μισθολογική συρρίκνωση των εργαζομένων.
Για να κατανοηθεί η σημασία αυτής της αλλαγής, μπορεί κανείς να αναρωτηθεί για τους λόγους που μερικά δυναμικά εργοστάσια έκλεισαν πρόσφατα στην Ελλάδα. Ο λόγος ήταν επειδή είχε εκτοξευτεί το ενεργειακό κόστος και το δίκτυο του ΑΔΜΗΕ δεν επαρκούσε για να συνδέσουν τις υποδομές αυτοπαραγωγής ηλεκτρισμού που είχαν εξ ιδίων χρηματοδοτήσει. Και να σκεφτεί κανείς πόσα άλλα δεν θα γίνουν ποτέ όσο συνεχίζεται αυτή η πενία των υποδομών στη χώρα μας αλλά και πανευρωπαϊκά.
Είναι επίσης εντυπωσιακή η απόλυτη καταδίκη που επιφυλάσσει ο Ντράγκι για τις πολιτικές «εσωτερικής υποτίμησης» των μισθών που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια των μνημονίων. Αυτό και μόνο θα έπρεπε να έχει ήδη κινητοποιήσει πολιτικούς, επιχειρηματικούς και εργασιακούς φορείς στη χώρα μας για να επανεκτιμήσουν το βαρύ τίμημα από τις δήθεν αναπόφευκτες πολιτικές των μνημονίων και – έστω εκ των υστέρων – να μετριάσουν τις συνέπειες όσων επλήγησαν βάναυσα.
Και αμέσως μετά να ανοίξουν έναν δημόσιο διάλογο για να διαμορφώσουν τους όρους ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης στη χώρα μας με άξονα τον νέο ρόλο του κράτους για την παραγωγή και τη διασφάλιση των βασικών δημοσίων αγαθών, τη σημασία της βιομηχανίας σε μια δυναμική οικονομία, την αύξηση των μισθών και την ανάγκη της γνώσης και της κατάρτισης στην άνοδο της ευημερίας. Αλλά βέβαια όλα αυτά φαίνεται να αφορούν μόνο τους άλλους λαούς, από τους οποίους θα ζητάμε αργότερα πόρους για να αναπληρώσουμε τη δική μας υστέρηση. Στην Ελλάδα φαίνεται ότι πλέον θεωρούνται κουραστικά και ενοχλητικά για το επιχρυσωμένο σύμπαν του θεάματος που όλο και περισσότερο εκλαμβάνεται ως πολιτική.
Ο κύριος Νίκος Χριστοδουλάκης είναι ομότιμος καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο, πρώην υπουργός.
