Η Τριασική εποχή σήμανε την αυγή των δεινοσαύρων. Η Παλαιογενής είδε την άνοδο των θηλαστικών. Η Πλειστόκαινος περιλάμβανε τις τελευταίες εποχές των παγετώνων. Μήπως είναι καιρός να ονοματοδοτήσουμε τη μεταμόρφωση του πλανήτη από την ανθρωπότητα με τη δική της περίοδο, την «Ανθρωπόκαινο»; Οχι ακόμη, αποφάσισαν οι επιστήμονες, έπειτα από μια συζήτηση που διήρκεσε σχεδόν 15 χρόνια. Στις 20 Μαρτίου, η Διεθνής Ενωση Γεωλογικών Επιστημών (IUGS) – ο τελικός διαιτητής στο θέμα – ανακοίνωσε ότι υποστηρίζει μια απόφαση που ελήφθη στις αρχές του μήνα από μια ομάδα γεωεπιστημόνων. Το κορυφαίο ίδρυμα στον κόσμο στον τομέα της Γεωλογίας απέρριψε την πρόταση ότι ο πλανήτης έχει εισέλθει σε μια νέα γεωλογική εποχή.
Η ιδέα ότι βρισκόμαστε στην «Ανθρωπόκαινo» – το προτεινόμενο όνομα για μια γεωλογική περίοδο που ορίζεται από εκτεταμένη ανθρώπινη επεμβατικότητα – υπήρξε δημοφιλέστατο θέμα συζήτησης στους περιβαλλοντικούς κύκλους. Για πολλούς υποστηρικτές, ο όρος είναι μια ουσιαστική δικαίωση, το πλανητικό ισοδύναμο της διάγνωσης μιας μυστηριώδους ασθένειας. Αλλά, όπως είπαμε, οι γεωλόγοι δεν πείστηκαν.
Βέβαια, ακόμη και αν η Ανθρωπόκαινος δεν έχει προς το παρόν επίσημη θέση στη γεωλογική χρονική κλίμακα, ο όρος «θα συνεχίσει να χρησιμοποιείται όχι μόνο από επιστήμονες της γης και του περιβάλλοντος, αλλά και από κοινωνικούς επιστήμονες, πολιτικούς και οικονομολόγους, καθώς και από το κοινό», αναφέρεται στην ανακοίνωση της Γεωλογικής Ενωσης. «Θα παραμείνει ένας ανεκτίμητος όρος περιγραφής της ανθρώπινης επίδρασης στο γήινο σύστημα».
Η τάση μας ήταν να επιταχύνουμε το τέλος της Ολόκαινου εποχής, που άντεξε όλα αυτά χρόνια, και να επισπεύσουμε την εκκίνηση της Ανθρωπόκαινου εποχής – το όνομα της οποίας διακηρύσσει την παγκόσμια κυριαρχία μας και τις σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του Homo Sapiens.
Γιατί όμως απερρίφθη; Τα εγκαίνια μιας νέας γεωλογικής εποχής είναι μια πράξη ηττοπάθειας. Οι γεωλογικές εποχές δεν είναι φευγαλέες στιγμές. Η πιο σύντομη, η Ολόκαινος (στην οποία ζούμε) αριθμεί 11.700 χρόνια και συνεχίζεται.
Συν τοις άλλοις, η ιδέα ότι εισερχόμαστε σε μια νέα εποχή που ορίζεται από την ανθρωπογενή περιβαλλοντική καταστροφή υπαινίσσεται ότι δεν θα βγούμε από αυτό το χάος σύντομα. Η Ανθρωπόκαινος σχεδόν αποκλείει την πιθανότητα το γεωλογικό μέλλον να είναι καλύτερο από το παρόν.
Ως συνεχιστές της Ολοκαίνου λοιπόν δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η συλλογική επιβίωση απαιτεί συντονισμούς μεταξύ των ειδών όχι μόνο του κυρίαρχου. Για να πέτυχουμε την προσδοκώμενη ισορροπία δεν χρειαζόμαστε μόνο ιστορίες ανθρώπων, αλλά ιστορίες τοπίων, χλωρίδας και πανίδας. Ιστορίες Γης.
