Η επικείμενη επίσκεψη του υπουργού των Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Μπλίνκεν σηματοδοτεί τις εξαιρετικά βελτιωμένες σχέσεις της χώρας του με την Ελλάδα. Μετά από χρόνια, κατά τα οποία οι ΗΠΑ είχαν κατηγορηθεί για άμεσες επεμβάσεις στην ελληνική πολιτική ζωή (στη διάρκεια του Εμφυλίου και στα αμέσως μετα-εμφυλιακά χρόνια) και για βασικό υπαίτιο για τη δικτατορία στην Ελλάδα (όπου η πρωτοβουλία για τον σχεδιασμό και την πραγματοποίησή της απέχει σημαντικά και ουσιαστικά από την υποστήριξη που έδωσαν οι Αμερικανοί σε αυτήν, και για την οποία ο πρόεδρος Κλίντον ζήτησε συγγνώμη), οι σχέσεις είχαν σημαντικά βελτιωθεί, μετά την πτώση του δικτατορικού καθεστώτος, ακόμα και στην περίοδο διακυβέρνησης Α. Παπανδρέου, όταν οι βάσεις θα έφευγαν ενώ παρέμεναν σε πλήρη δραστηριότητα. Διακρίνουμε, βέβαια, ιδιαίτερες στιγμές προσέγγισης, όπως πρωθυπουργικές επισκέψεις στην Ουάσιγκτον, και άλλες ανταλλαγές φιλοφρονήσεων ανάμεσα σε ιθύνοντες και από τις δυο πλευρές, αλλά ουδέποτε οι σχέσεις των δύο χωρών δεν είχαν φθάσει στο σημερινό επίπεδο.
Πράγματι, η τρέχουσα φάση στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις έχει αγγίξει μια καμπή που δύσκολα μπορεί να ξεπεραστεί.
Οι Αμερικανοί βρίσκονται σε πλειάδα τοποθεσιών στην Ελλάδα, αναπτύσσοντας δραστηριότητες σε πολλούς τομείς, ιδιαίτερα τους στρατιωτικούς. Οι πολεμικές ανάγκες που έχει προκαλέσει η επίθεση των Ρώσων στην Ουκρανία μετέτρεψαν την Αλεξανδρούπολη σε λιμάνι μεταφοράς στρατιωτικού υλικού προς το μέτωπο. Παράλληλα η αναβάθμιση των εγκαταστάσεων στη Σούδα έχει δώσει νέες δυνατότητες στη βάση αυτήν. Τέλος, και πιο σημαντικό, η σχετική ψύχρανση των σχέσεων των ΗΠΑ με την Τουρκία, και λόγω της αγοράς των S-400 και λόγω της επαμφοτερίζουσας στάσης της μέσα στη Δυτική Συμμαχία (κυρίως την άρνηση να δεχθεί στους κόλπους του ΝΑΤΟ τη Σουηδία και τη Φινλανδία), αναδεικνύει την Ελλάδα σε ένα ultimum refugium για τα αμερικανικά συμφέροντα. Εξασφαλίζοντας, παράλληλα, και τα ελληνικά συμφέροντα, καθώς μια ισχυρή αμερικανική παρουσία στο έδαφός μας συνιστά προληπτική εξασφάλιση από απονενοημένες στρατιωτικές κινήσεις εις βάρος μας.
Η επίσκεψη του κ. Μπλίνκεν στην Ελλάδα ενισχύει τη στρατηγική σχέση που έχει οικοδομηθεί. Είναι βέβαιο ότι κατά τη διάρκεια της εδώ παρουσίας του θα συζητηθούν θέματα που αφορούν τις βάσεις στη χώρα μας, καθώς επίσης και οι προσπάθειες για την αγορά των F-35 από την Ελλάδα, που ίσως να καταλήξει σε τελική συμφωνία.
Δεδομένης μάλιστα της απόφασης της αμερικανικής πολιτικής ηγεσίας να μεταβεί ο υπουργός των Εξωτερικών στην Τουρκία, πριν από την έλευσή του στην Ελλάδα, δεν αποκλείεται ο υπουργός να είναι κομιστής κάποιων ιδεών για την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών. Οι οποίες να προκύπτουν είτε από ίδια πρωτοβουλία, την οποία συζήτησε με την τουρκική πλευρά, είτε να προέρχονται από πρωτοβουλία των γειτόνων, που προκύπτει κυρίως από τη βελτίωση των σχέσεων, η οποία έχει επέλθει μέσα από τη διπλωματία των σεισμών των τελευταίων ημερών.
Ο κ. Χρήστος Ροζάκης είναι ομότιμος καθηγητής του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών.
