Τα αποτελέσματα της έρευνας του Guardian επιβεβαιώνουν κάτι που το ξέραμε ήδη. Στοιχειώδες άνοιγμα στον κόσμο αν έχεις, σίγουρα θα έχεις καταλάβει πως η σχέση των Ελλήνων με την Εκκλησία είναι όχι απλά δυνατή αλλά μάλλον δυνατότερη, αν συνυπολογίσουμε πως σε όλο και μικρότερες ηλικίες συναντάς ένα κάποιο δέσιμο μαζί της. Δεν είναι μόνο η Εκκλησία των γιαγιάδων και των παππούδων, αν ήταν έτσι θα είχε σβήσει προ πολλού για  αντικειμενικούς λόγους.

Το να «κατηγορείς» όμως συλλήβδην όσους πιστεύουν και συμμετέχουν ως αμόρφωτους είναι ένας ελιτισμός που στην ακραία του έκφραση θα μπορούσες να τον πεις και ρατσισμό. Εχω εντυπωσιαστεί από το πόσους γιατρούς έχω γνωρίσει οι οποίοι έχουν ισχυρή σύνδεση με το δόγμα αλλά και με τις δράσεις της Εκκλησίας. Θα περίμενε κάποιος να είναι η τελευταία επιστημονική κοινότητα με τέτοια γνωρίσματα κι όμως δεν είναι.

Το παράδοξο όμως είναι πως δεν είναι υποστηρικτές σε καμία από τις συχνές παρεμβάσεις επιφανών μελών της επίσημης Εκκλησίας σε κοινωνικά ή πολιτικά θέματα. Κάνουν έναν διαχωρισμό από τις αυστηρές, συντηρητικές (σκοταδιστικές μεταξύ μας) απόψεις της σε μια σειρά ζητημάτων. Δεν ταυτίζονται με πρόσωπα, δεν παίρνουν γραμμή σε πολιτικά θέματα, δεν ανοίγουν ούτε διάλογο μαζί τους σε ζητήματα λυμένα για κάθε ελεύθερο άνθρωπο από την εποχή του Διαφωτισμού.

Στα «χαμηλότερα» κοινωνικά στρώματα βέβαια δεν ισχύει αυτό, ο δεσπότης είναι σοφός και οι παρεμβάσεις του δεν είναι τίποτα άλλο παρά η ορθή ερμηνεία των γραφών. Τη μισαλλοδοξία ούτε καν τη βλέπουν. Την ανακολουθία των κηρυγμάτων αγάπης και ισότητας με την εμπάθεια σε οτιδήποτε διαφορετικό την αποδέχονται δίχως κανέναν αστερίσκο. Ούτε καν στις πλέον κραυγαλέες τοποθετήσεις δεν τολμούν να αναπτύξουν στοιχειώδη κριτική σκέψη. Κανείς δεν τους έμαθε πως η αμφισβήτηση είναι μέρος της πίστης. Αν υπάρχει Θεός δεν είναι δυνατόν να μην έχει βγάλει ήδη εισιτήριο για την κόλαση ο μητροπολίτης που υποστήριξε πρόσφατα πως τα παιδιά στα Τέμπη σκοτώθηκαν τιμωρημένα από τον Θεό γιατί τρεις μέρες πριν συμμετείχαν στο καρναβάλι. Σίγουρα αρκετοί από το ποίμνιό του θα το ασπάστηκαν αυτό ξεχνώντας πως είναι μανάδες και πατεράδες.

Οι ναοί στην Ελλάδα είναι μία πολύ ακριβή παράδοση. Θα συνεχίζω να επισκέπτομαι τα μικρά εκκλησάκια που κρέμονται στους γκρεμούς μας στα νησιά και στα ορεινά μας. Και πάντα θα μπαίνω μέσα σαν κάτι λίγο, σαν κάτι μικρό, δίχως την έπαρση εκείνου που δεν πιστεύει.

Είναι αρκετοί και διαφορετικοί για τον καθένα οι λόγοι που επισκέπτεται τις εκκλησίες. Και αντιφατικοί. Κάποιοι γιατί δεν θέλουν να ανήκουν – η πίστη σε κάτι που σε υπερβαίνει όσο κι αν ακούγεται παράδοξο σου προσφέρει την ελευθερία να μην ανήκεις – και κάποιοι ακριβώς για να ανήκουν κάπου γιατί οπουδήποτε αλλού νιώθουν πεταμένοι, ξεχασμένοι και απέλπιδες.