Ολα άρχισαν τον Νοέμβριο του 2022. Αραιά και πού στην αρχή, εντοπισμένα στην πρωτεύουσα Τεχεράνη και μία ακόμη πόλη. Σύντομα όμως η γεωγραφία διευρύνθηκε, η συχνότητα αυξήθηκε και από τα τέλη Φεβρουαρίου το θέμα πήρε σχεδόν επιδημικές διαστάσεις. Ποιο θέμα; Το θέμα μιας μυστηριώδους ασθένειας που πλήττει τα σχολεία θηλέων του Ιράν και έχει ως αποτέλεσμα κορίτσια ηλικίας 12-18 ετών να μεταφέρονται μαζικά στα νοσοκομεία παραπονούμενα για εξάντληση, λαιμό που καίει, ναυτία, πονοκέφαλο και μούδιασμα. Οι παθούσες αναφέρουν επίσης ότι όλα ξεκινούν αφού μυρίσουν κάτι απροσδιόριστο στον αέρα του σχολείου ή των κοιτώνων όπου φιλοξενούνται.

Οι ακριβείς αριθμοί των μαθητριών που έχουν μέχρι τώρα πληγεί δεν είναι εύκολο να προσδιοριστούν. Σύμφωνα όμως με τον διαδικτυακό τόπο που έχει δημιουργήσει ειδικά για την καταγραφή των συμβάντων ο Mahmoud Azimaee, επιστήμονας δεδομένων ο οποίος εργάζεται στον Καναδά, 42 σχολεία επλήγησαν στις 4 Μαρτίου, 65 στις 5 Μαρτίου, 52 στις 6 Μαρτίου… Με άλλα λόγια, τα θύματα μετριούνται σε χιλιάδες και όλοι υποπτεύονται μαζικές δηλητηριάσεις.

Τι θα μπορούσε όμως να προκαλέσει αυτές τις δηλητηριάσεις; Σε σχετικό άρθρο στην επιθεώρηση «Nature» βρετανοί τοξικολόγοι σημειώνουν ότι είναι αδύνατον να αποφανθεί κανείς χωρίς να δει αποτελέσματα αιματολογικών-τοξικολογικών εξετάσεων των θυμάτων. Ωστόσο, με δεδομένο το γεωγραφικό εύρος (σχολεία 99 διαφορετικών πόλεων έχουν πληγεί), την οσμή που προηγείται και το είδος των συμπτωμάτων, οι ειδήμονες θεωρούν πιθανό αίτιο των δηλητηριάσεων τη χλωραμίνη. Πρόκειται για ένα χημικό το οποίο μπορεί εύκολα να παρασκευαστεί από δύο καθαριστικά προϊόντα, ένα που περιέχει χλωρίνη και ένα που περιέχει αμμωνία.

Βεβαίως το μεγάλο ερώτημα δεν είναι τι προκαλεί τις μαζικές δηλητηριάσεις, αλλά ποιος ευθύνεται για αυτές. Η κυβέρνηση αρχικά απέδωσε το θέμα σε ψυχοσωματικά αίτια μιλώντας για «μαζική υστερία», ωστόσο μετά την κατακραυγή ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι οποιοσδήποτε βρεθεί υπεύθυνος θα τιμωρηθεί παραδειγματικά. Προς το παρόν πάντως και ενώ οι διεθνείς παρατηρητές εκτιμούν ότι οι δηλητηριάσεις οφείλονται στους φανατικούς που αντιτίθενται στην εκπαίδευση των γυναικών, οι μόνες συλλήψεις που έγιναν αφορούσαν πανεπιστημιακούς και δημοσιογράφους οι οποίοι ανέδειξαν το θέμα και ζήτησαν τη διαλεύκανσή του.

Είναι θλιβερό το γεγονός ότι ο σκοταδισμός πληγώνει-φιμώνει-σκοτώνει τα κορίτσια και τις γυναίκες του Ιράν. Και ίσως θλιβερότερο το γεγονός ότι δεν μπορούμε να βοηθήσουμε. Μπορούμε μόνο να τις θαυμάζουμε από μακριά.