Οι ευρωεκλογές αποτέλεσαν καταλύτη πολιτικών εξελίξεων, που δεν συνδέονται μόνο με την κρίση στα κομματικά επιτελεία, αλλά εκφράζουν το ουσιαστικό έλλειμμα της πολιτικής να ανταποκριθεί στις ανάγκες των κοινωνιών και της οικονομίας.
Ηταν προφανής η καταδίκη της κυβερνητικής πολιτικής στην ευρωκάλπη και αξιοσημείωτη η αποσυσπείρωση που εξελίσσεται στη ΝΔ μετά από τις ευρωεκλογές. Εκτός από τις τοποθετήσεις των δύο πρώην πρωθυπουργών και πολλών στελεχών, ο κ. Μητσοτάκης βρίσκεται μπροστά στην «αποσάρθρωση» της υποστήριξης που είχε εξασφαλίσει από την κοινωνία και στην καθημερινή απαξίωση της ασκούμενης πολιτικής.
Η κοινωνία δεν κρίνει πλέον επαρκή την κυβέρνηση σε πλείστα πεδία. Ακόμα και στα θέματα ασφάλειας και καθημερινότητας διαπιστώνει ότι προδόθηκε από τον Πρωθυπουργό. Η αισχροκέρδεια πλήττει και νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ιδίως σε καύσιμα, τράπεζες και ρεύμα, ενώ ο παραγωγικός κόσμος εισπράττει τη διάψευση των δεσμεύσεων Μητσοτάκη στη φορολογική εκκαθάριση με τον τεκμαρτό υπολογισμό εισοδήματος.
Η ανάγκη μιας προοδευτικής απάντησης για τα συμφέροντα της κοινωνίας και της χώρας είναι πρόδηλη. Ο φόβος, το μίσος και ο σκοταδισμός της Ακροδεξιάς δεν αποτελούν λύση, αντίθετα οδηγούν σε αδιέξοδα και μεγαλύτερα κοινωνικά και δημοκρατικά προβλήματα.
Ομως τη φθορά της ΝΔ δεν την «εισέπραξαν» οι προοδευτικές δυνάμεις, αλλά κυρίως η αποχή. Η κοινωνία στις ευρωεκλογές ζήτησε από τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, για τον οποίο επιβεβαίωσε τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, να γίνει καλύτερος και να δώσει κυβερνητική προοπτική. Πιο σκληρά ερωτήματα έθεσε και στο ΠαΣοΚ, που είχε αρνηθεί πέρυσι τον δρόμο των συνεργασιών της απλής αναλογικής.
Δεν υπάρχει όμως οδικός χάρτης και εύκολες λύσεις για την προοδευτική αντεπίθεση. Ούτε μπορεί να γίνει με κινήσεις παραγόντων, ως σκάκι πάνω στον πολιτικό χάρτη. Δεν μπορεί να υπάρξει πολιτική αλλαγή και μάλιστα προοδευτική, δηλαδή κόντρα στο σύστημα εξουσίας, χωρίς αντίστοιχη αλλαγή στην κοινωνική συνείδηση, χωρίς όραμα και έμπνευση.
Το σύστημα εξουσίας πέτυχε να απαξιώσει την πολιτική, τη συμμετοχή και τις συλλογικότητες. Οπως αδυνάτισε το κράτος δικαίου, τους θεσμούς και τη διαφάνεια. Για να πετύχει μια μείζονα, άδικη αλλά και αντιπαραγωγική, αντίστροφη αναδιανομή πλούτου, χωρίς αντιστάσεις.
Η αποχή απεικόνισε τη μεγάλη – και επικίνδυνη – κρίση δημοκρατίας, κομμάτων, προγραμμάτων και πολιτικών. Ο δεύτερος γύρος των γαλλικών εκλογών όμως έδειξε ότι η προοδευτική προοπτική και το κοινό μέτωπο απέναντι στην Ακροδεξιά τροφοδότησε και ενίσχυσε τη συμμετοχή.
Για την προοδευτική κυβερνητική διέξοδο στην Ελλάδα απαιτείται μια νέα κοινωνική συμφωνία, στην οποία δεν χωράνε μέσοι όροι και συμβιβασμοί. Οι πολιτικές αλλαγές του 1981 και του 2015, που πήγαν την Ελλάδα μπροστά, στηρίχτηκαν σε ρήξεις, όχι σε συμβιβασμούς. Δεν περιείχαν πολιτική γεωγραφία, αλλά κοινωνικές και ιστορικές ανάγκες. Οπως και η ίδρυση του Συνασπισμού από την τότε κομμουνιστική Αριστερά.
Απαιτείται επιπλέον και κυριαρχία στο επίπεδο των ιδεών. Να μπουν ξανά μπροστά οι αξίες της ειρήνης, της δημοκρατίας, της αλληλεγγύης, της κοινωνικής απελευθέρωσης και δικαιοσύνης.
Τέλος, ζητούνται και νέες απαντήσεις: Για την εύθραυστη γεωπολιτική πολυπολικότητα, για την ανθεκτικότητα και τις ανισότητες της κλιματικής κρίσης, για βιώσιμη παραγωγή με κλιματική ουδετερότητα και κυκλικότητα (SDGs 2030), για την Αυτοδιοίκηση ως κύτταρο του δημοκρατικού προγραμματισμού και των τοπικών συμφώνων (Agenda21), για τα δημόσια αγαθά και τον ρόλο του κράτους ρυθμιστή και εγγυητή του κοινωνικού συμβολαίου. Ο προοδευτικός και δημοκρατικός κόσμος οφείλει να είναι παρών.
Ο κύριος Σωκράτης Φάμελλος είναι πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
