Η Αθήνα είναι η μοναδική πρωτεύουσα της ΕΕ η οποία φιλοξενεί στο κέντρο της ενδημικό είδος της οικογένειας Hydrobiidae. Πρόκειται για το μικροσκοπικό σαλιγκάρι Pseudamnicola macrostoma το οποίο, όπως και τα άλλα μέλη της κοσμοπολίτικης οικογένειάς του, προτιμά να ζει στη λάσπη.
Αν διερωτάσθε πού βρέθηκε η λάσπη-βιότοπος στο κέντρο της Αθήνας, η απάντηση είναι σχεδόν προφανής: στον Εθνικό Κήπο. Οσο για το ποιος «κυλίστηκε στη λάσπη» για να αναζητήσει το σαλιγκαράκι, η απάντηση είναι μια ομάδα από ερευνητές του Τμήματος Βιολογίας του ΕΚΠΑ. Αυτοί σε συνεργασία με τον φορέα «Εθνικός Κήπος – Μητροπολιτικό Πράσινο» του Δήμου Αθηναίων και με την υποστήριξη του Ιδρύματος Μποδοσάκη ανέλαβαν το έργο της καταγραφής των φυτικών και ζωικών ειδών που διαβιούν στον Κήπο.
Δεν αποτελεί βεβαίως έκπληξη το γεγονός ότι στον Κήπο, ο οποίος σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε προς τέρψη της βασίλισσας Αμαλίας τον 19ο αιώνα, υπάρχουν 110 είδη και υποείδη φυτών. Ακόμη και οι ερευνητές εξεπλάγησαν όμως από τον πλούτο των ζωικών ειδών που εντοπίστηκαν εκεί. Σύμφωνα με την πρόσφατη παρουσίαση των πεπραγμένων του έργου, καταγράφηκαν συνολικά 201 είδη ζώων! Ειδικότερα, διαπιστώθηκε ότι ο Κήπος φιλοξενεί 50 είδη πτηνών, 6 είδη θηλαστικών, 14 είδη ερπετών, 2 είδη αμφιβίων, 4 είδη ψαριών, 97 είδη εντόμων, 6 είδη μυριαπόδων, 2 είδη γαιοσκωλήκων, 3 είδη ισοπόδων, 7 είδη γαστεροπόδων και 10 είδη αραχνιδίων.
Με άλλα λόγια, ο Εθνικός Κήπος αποτελεί μια νησίδα βιοποικιλότητας στην τσιμεντένια θάλασσα της πρωτεύουσας! Και όχι μόνο αυτό: αποτελεί επίσης μια όαση χαμηλότερων θερμοκρασιών στη θερμή μας μητρόπολη. Αυτοί είναι μόνο δύο από τους πολλούς λόγους (επιστημονικούς, ιστορικούς, πολιτισμικούς κ.λπ.) για τους οποίους οφείλουμε όλοι να προστατεύσουμε τον Εθνικό Κήπο.
Και μπορεί το μεγάλο βάρος της συντήρησης και προστασίας του να πέφτει στη Δημοτική Αρχή, υπάρχουν όμως πολλά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε (ή να μην κάνουμε) και εμείς οι πολίτες. Ενα από τα βασικά προβλήματα που διαπιστώθηκαν από το έργο της καταγραφής ήταν η παρουσία 20 ξενικών ειδών τα οποία εκτοπίζουν τα γηγενή και δημιουργούν ανισορροπίες στο οικοσύστημα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι νεροχελώνες: από τα 9 είδη που φιλοξενούνται στον Κήπο, τα 7 είναι ξενικά! Είναι δηλαδή είδη που αγοράζει κανείς σε καταστήματα πώλησης ζώων. Και φυσικά όλοι μαντεύουμε πώς έφτασαν στον Κήπο…
Ο Εθνικός Κήπος δεν είναι αποθετήριο για ζώα συντροφιάς που (κακώς!) δεν θέλουμε πια. Είναι όμως ένα τοπόσημο που αξίζει να γνωρίσουμε όλοι καλύτερα. Και ίσως θα ήταν καλή ιδέα να μιμηθούμε άλλες μητροπόλεις, όπως το Παρίσι, όπου οι πολίτες συνδράμουν εθελοντικά τους επιστήμονες στην καταγραφή και παρατήρηση της αστικής βιοποικιλότητας. Τι λένε άραγε γι’ αυτό το ΕΚΠΑ και η Δημοτική Αρχή;
