Η ισότιμη συμμετοχή γυναικών και ανδρών είναι άμεσα συνδεδεμένη με την πρόοδο και την ανάπτυξη των σύγχρονων κοινωνιών. Κάθε χρόνο, ειδικά γύρω από την Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα των Γυναικών, ανακοινώνονται τα αποτελέσματα ερευνών αναφορικά με την εκπροσώπηση των γυναικών σε διάφορους κλάδους της οικονομίας και της πολιτικής.
H έκθεση «She Figures» που δημοσιεύεται από το 2003 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάθε τρία έτη και παρουσιάζεται στη χώρα μας από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, είναι πανευρωπαϊκά η κύρια πηγή συγκρίσιμων στατιστικών αναφορικά με την κατάσταση της ισότητας των φύλων στην έρευνα και την καινοτομία. Η πρόσφατη έκδοση του 2021 των στοιχείων που αφορούν τη χώρα μας αναδεικνύει για μία ακόμη φορά την περιορισμένη εκπροσώπηση των γυναικών σε θέσεις ευθύνης στην έρευνα και την καινοτομία. Παρά την πρόοδο των τελευταίων ετών και των πρωτοβουλιών σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, η χώρα μας συνεχίζει να υπολείπεται των άλλων χωρών. Στοιχεία από τη συμμετοχή των ελληνίδων υποτρόφων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Ερευνας (ERC) αναδεικνύουν ότι το χάσμα της συμμετοχής των γυναικών σε ερευνητικά προγράμματα παραμένει μεγάλο.
Παρότι τα περισσότερα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και Ερευνητικά Ινστιτούτα στη χώρα μας έχουν εντάξει στις δράσεις τους μέσα ενίσχυσης και ενδυνάμωσης των γυναικών, εν τούτοις η ουσιαστική αλλαγή θα έρθει από την εκπαίδευση και την αλλαγή του παραδείγματος.
Σήμερα οι ποσοστώσεις των φύλων, αν και στο παρελθόν υπήρξαν καθοριστικές για την αλλαγή των κοινωνικών αξιών και την ενθάρρυνση της συμμετοχής των γυναικών τουλάχιστον στην πολιτική, δεν φαίνεται ότι έχουν κλείσει το χάσμα. Και αυτό γιατί αμφισβητούνται ακόμη και από γυναικείες οργανώσεις αφού προτάσσεται η ατομική «αξία» έναντι της προώθησης μέσω ποσοστώσεων. Εχει δειχτεί ότι το αποτέλεσμα των ποσοστώσεων εξαρτάται άμεσα από τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται, αν δηλαδή τελικά συνδυάζονται με πολιτικές πραγματικής ενδυνάμωσης και ανάδειξης άξιων γυναικών και δεν λειτουργούν ως προπέτασμα μιας δήθεν πολιτικής ισότητας.
Η στήριξη των γυναικών στην έρευνα περνάει όχι μόνο από πολιτικές και σχεδιασμούς με στόχευση την ενίσχυση της συμμετοχής τους αλλά και μέσα από την ατομική καταξίωσή τους στο δύσκολο και απαιτητικό αυτό πεδίο. Οι πολλαπλοί ρόλοι που καλούνται να υπηρετήσουν σαφώς και έχουν τη δική τους επίπτωση. Στο τέλος όμως της μέρας οι άξιες μας δείχνουν τον δρόμο.
* Ο κ. Γεράσιμος Σιάσος είναι πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής Καρδιολογίας, Γ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική νοσοκομείου «Η Σωτηρία»
