Πριν από λίγες μέρες ο προπονητής της πρωταθλήτριας κόσμου στο ποδόσφαιρο Αργεντινής, Λιονέλ Σκαλόνι, εξέφρασε κάποιους προβληματισμούς του για το σύγχρονο ποδόσφαιρο και κυρίως για το πώς το μαθαίνουμε στα παιδιά. Είπε, περίπου, ότι δεν είναι δυνατόν να προσπαθούμε από τόσο μικρή ηλικία να τα κάνουμε μικρά ρομπότ μέσα στο γήπεδο, να τα μαθαίνουμε πολύπλοκα συστήματα και να αυτοματοποιούμε όλες τις κινήσεις τους στο παιχνίδι. Το ποδόσφαιρο υψηλού επιπέδου πια απαιτεί πέρα από σχεδόν αφύσικη φυσική κατάσταση, αυστηρό σχεδιασμό κινήσεων και πλήρη υποταγή σε συστήματα.
Την προηγούμενη εβδομάδα, περιμένοντας την κόρη μου, χάζευα την προπόνηση μιας παιδικής ομάδας μπάσκετ – ήταν παιδιά των τελευταίων τάξεων του δημοτικού – σε κάποιο κλειστό γήπεδο του δήμου. Ο προπονητής τους μίλαγε ακατάπαυστα, φώναζε, έδινε οδηγίες για την κάθε τους κίνηση. Σε κάποια επίθεση φωνάζει σε έναν πιτσιρικά να κόψει την μπάλα στη ρακέτα, για να βρει τον ψηλό παίκτη της ομάδας. Ο πιτσιρίκος τον αγνοεί, επιχειρεί ένα αδιανόητο σουτ τριών πόντων από πολύ μακριά και ευστοχεί. Οι φωνές του προπονητή ακούστηκαν τρία τετράγωνα πιο πέρα. Ο μικρός άκουγε το κατσάδιασμα με σκυμμένο κεφάλι και φαντάζομαι πως θα σκεφτόταν «μα αφού ευστόχησα».
Η αλήθεια είναι πως δέκα φορές να επιχειρούσε πάλι, αυτό το καλάθι δεν θα έμπαινε. Ομως εκείνη τη μία μπήκε. Θα του πάρει πολύ καιρό να επιχειρήσει πάλι κάτι τέτοιο, να πάρει πρωτοβουλία για να κάνει την τρέλα. Πέρα από τον ευνουχισμό της χαράς που πρέπει να έχει ένα παιδί παίζοντας μπάσκετ, μπήκε νωρίς νωρίς στην κρεατομηχανή του συστήματος.
Τα ομαδικά αθλήματα είναι βέβαια ο βιότοπος της συνεργασίας, τα παιδιά μαθαίνουν πώς είναι να έχεις κοινούς στόχους μαζί με άλλους ανθρώπους και να τους επιτυγχάνεις μέσω άμιλλας και – γιατί όχι; – και πειθαρχίας, όμως δεν μπορεί να είναι η βίαιη ευθυγράμμισή σου με τις καλές πιθανότητες.
Εχω απολαύσει τις ασκήσεις τριγωνομετρίας που έλυναν μέσα στο γήπεδο ο Τσάβι παρέα με τον Ινιέστα, που ξεκίνησαν από μικρά παιδιά μαζί στην Μπαρτσελόνα και τρελάναν τον κόσμο. Ομως από τον καναπέ μου πεταγόμουν όταν έκανε το αδιανόητο ο Ροναλντίνιο. Ενας παίκτης που δεν τον κοουτσάρεις, τον αφήνεις να κάνει τα μάγια του.
Ο κόσμος μένει πίσω όταν λες σε ένα παιδί «αυτό δεν γίνεται». Γίνεται. Δεν είναι ατομισμός να ονειρεύεσαι. Κάποιοι πρέπει να σηκώνονται από τα δέκα μέτρα μαρκαρισμένοι και να επιχειρούν τρίποντο, αλίμονο αν δεν το έκαναν. Κάποιοι πρέπει να περνάνε όλη την άμυνα, να κάνουν του κεφαλιού τους, αντί να ψάχνουν το αμαρκάριστο σέντερ φορ. Κάποιοι πρέπει να τρελαθούν για να μας πάρουν μαζί τους. Παντού, σε όλα. Τα συστήματα τα μαθαίνεις για να τα σπάσεις. Μαθαίνεις να φτιάχνεις ένα τέλειο πορτρέτο και μετά αρχίζεις να αφαιρείς γραμμές, να φτιάχνεις τον δικό σου ακανόνιστο κόσμο. Τον κανονικό τον είδαμε, τον ξέρουμε. Δεν είναι και τίποτα φοβερό.
