Με πολύ ενδιαφέρον, υποθέτω, διαβάστηκαν στο σημείωμα της προηγούμενης Κυριακής τα όσα έγραψα περί του ψεύδους ως όπλου πειθούς και ψηφοθηρίας από τους πολιτικούς όπως το προβάλλουν, το επικαλούνται και το εξηγούν ανά τους αιώνες μεγάλες προσωπικότητες της παγκόσμιας διανόησης και της πολιτικής. Συνεχίζω εννοείται, όπως είχα προαναγγείλει, τη θερινή σε συνέχεια αναφορά μου στο έπος του ψεύδους ανά τους αιώνες. Εστω και αν κινδυνεύω να παρεξηγηθώ ότι πλέκω το εγκώμιό του, μολονότι εγώ προσπαθώ να εξηγήσω τα όσα ακατανόητα έως σχιζοφρενικά χαρακτηρίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά.
Μπορεί από τα βάθη των αιώνων ο Πλάτων να υποστηρίζει ότι «επιστήμη και πολιτική χωρίς αρετή και ήθος συνιστούν πανουργία και απάτη». Ωστόσο και να ήθελαν οι πολιτικοί να αποφύγουν το ψεύδος, όσο και αν φαίνεται περίεργο, δεν επιθυμούν να μην το ακούν οι αποδέκτες του. Οπως υποστηρίζει ο μέγας και γι’ αυτό ίσως παραγνωρισμένος έλληνας κοινωνιολόγος Ευάγγελος Λεμπέσης: «Οι μάζες ουδέποτε εδίψασαν την αλήθεια. Αποστρέφονται τα πασιφανή γεγονότα που τις δυσαρεστούν και προτιμούν να θεοποιούν την πλάνη αν αυτή τις γοητεύει. Εκείνος ο οποίος γνωρίζει να προκαλεί αυταπάτες γίνεται εύκολα ο κύριος των μαζών, ενώ εκείνος που προσπαθεί να τις λυτρώσει από τις αυταπάτες είναι πάντοτε το θύμα τους».
Αλλά προσοχή! «Ο μέγας παράγων της εξέλιξης των λαών ουδέποτε ήταν η αλήθεια αλλά η πλάνη» ισχυρίζεται πάντα ο Λεμπέσης και προσθέτει: «Αν σήμερα (έγραφε το 1885) αυξάνεται η δύναμη του σοσιαλισμού, τούτο οφείλεται στο γεγονός ότι αυτός μόνο αποτελεί τη ζωντανή αυταπάτη»! Επιβεβαιώθηκε άλλωστε από το γεγονός ότι η αυταπάτη αυτή κυριάρχησε πάνω από έναν αιώνα και εξακολουθεί να γοητεύει ευρείες μάζες έως και σήμερα. Και αυτό επειδή «οι μάζες οδηγούνται από τους μύθους, οι οποίοι απλοποιούν τις θεωρίες».
Και για να έρθουμε στο σήμερα και στα καθ’ ημάς: «Τίποτα δεν είναι πιο δύσκολο, πιο αβέβαιο, πιο επικίνδυνο από το να πάρει κανείς την πρωτοβουλία εισαγωγής νέων θεσμών και εθίμων» διαπιστώνει ο μέγας Μακιαβέλι. «Γιατί ο μεταρρυθμιστής έχει εχθρούς όλους εκείνους που έχουν άμεσο και απόλυτο συμφέρον να διατηρούνται οι παλαιοί θεσμοί και βρίσκει απρόθυμους φίλους εκείνους που θα ωφεληθούν από τους νέους». Το ζούμε αυτό στην Ελλάδα πολύ έντονα σήμερα. Επιβεβαιώνεται η οξυδέρκεια του συγγραφέα του περίφημου «Ηγεμόνα», που ήταν και παραμένει το Ευαγγέλιο όλων των ευφυών αλλά και αδίστακτων πολιτικών, όπως υπήρξε άλλωστε και ο διάσημος μαθητής του Καίσαρας Βοργίας. Αλλά πώς επιτυγχάνεται η παράλογη αυτή συμπεριφορά των ανθρώπων το εξηγεί ένας άλλος μεγάλος Ιταλός, ο Τζιορντάνο Μπρούνο (1584): «Η άγνοια είναι η πιο ευχάριστη επιστήμη στον κόσμο διότι αποκτάται χωρίς κόπο και κρατάει το μυαλό μακριά από τη μελαγχολία». Ωμότερος και υπερβολικός ως συνήθως ο Βολταίρος αποφαίνεται: «Ο τρόπος με τον οποίο μένουμε έκθαμβοι μπροστά στον έναστρο ουρανό μπορεί να συγκριθεί μόνο με τον τρόπο που μπορεί να μείνουμε έκθαμβοι μπροστά στην ανθρώπινη βλακεία». Στο επόμενο η συνέχεια για τα περί ψεύδους.
