Οι ευρωεκλογές της δήθεν χαλαρής ψήφου έχουν προκαλέσει ήδη ισχυρές τάσεις προσαρμογής των πολιτικών δυνάμεων στα νέα δεδομένα που αμείλικτα και καταλυτικά διαμόρφωσε η κάλπη. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση, οι δύο ανταγωνιστικοί πόλοι της, προσπαθούν να παρακολουθήσουν την τροπή των πραγμάτων, να απομακρυνθούν από την ακινησία τους, να μιλήσουν για τη νέα συνθήκη και να αναζητήσουν μια νέα αφετηρία.
Αξίζουν ιδιαίτερη προσοχή η μέθοδος, τα κριτήρια, το περιεχόμενο και η κατεύθυνση αυτής της προσαρμογής. Αποτυπώνουν όλα μαζί τη διαχειριστική αντίληψη που χρόνια τώρα χαρακτηρίζει αντιλήψεις και πρόσωπα, πολιτικές δυνάμεις και κομματικούς μηχανισμούς. Η προσαρμογή σε εξέλιξη που ήδη παρατηρούμε είναι μια αναδίπλωση στον εαυτό τους, μια προσήλωση σε αυτό που ήδη αντιπροσωπεύουν, μια άρνηση επόμενου βήματος, μια αποστροφή σε καθετί που θα έθετε σε κίνδυνο την κατεστημένη συνθήκη μικρής κυριαρχίας που μηχανικά, σε μια άλλη συνθήκη που δεν υπάρχει πια, έχτισε ο χρόνος.
Είναι αποκαλυπτική της πολιτικής της φύσης η δειλή προσαρμογή της κυβέρνησης στην ένταση που συνοδεύουν τα μετεκλογικά αιτήματα. Δεν είναι αιτήματα νέα. Ερχονται από παλαιά, τα οποία η πενταετής διακυβέρνηση προσπέρασε, μέσα στο κλίμα της τότε αριθμητικής κυριαρχίας της. Επανέρχονται και ζητούν απάντηση. Βία, κρατικές υπηρεσίες, αξιολόγηση, Σχολείο, εισοδήματα, εργασία, αμοιβή της εργασίας, ανισότητες. Το γνωστό τέχνασμα του ανασχηματισμού εξέπνευσε με την ανακοίνωσή του, οι εξαγγελίες περί επιτάχυνσης στερούνται πειστικότητας, η φραστική πρόθεση όλα να γίνουν διαφορετικά υπονομεύεται από την ήδη πράξη. Η αποδοκιμασία υπήρξε ηχηρή. Η προσαρμογή σε αυτήν αναντίστοιχη. Είναι η αναμενόμενη απόκριση ενός σχήματος εξουσίας που δεν αντέχει τις αλλαγές του εαυτού του, ακόμη και αν αυτό κυοφορεί πολιτικούς κινδύνους.
Υπάρχει ευτυχώς η αντιπολίτευση και τροφοδοτεί αυτή την αδυναμία. Τις μέρες που ζούμε ο αντίπαλος είναι ακόμη μια ελπίδα για την κυβέρνηση. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ο νέος ΣΥΡΙΖΑ, παρά τα βήματα προς την περαιτέρω συρρίκνωσή του, δεν δείχνει κανένα σημάδι πολιτικής αλλαγής για την προσαρμογή στη νέα συνθήκη. Ιδιοκτησιακές διατυπώσεις μιλάνε για την αναδιάταξη προς τα μέσα, μια προστασία εαυτού, μια επιλογή στασιμότητας που αντανακλά πλήρως τη συνολική αδυναμία του κραταιού κάποτε πολιτικού χώρου να υποψιαστεί το τέλος του.
Σε αυτή την υπό εξέλιξη εικόνα προσαρμογής, ο τρίτος πόλος, το ΠαΣοΚ, θα μπορούσε βάσιμα να διεκδικήσει ένα προβάδισμα εντυπώσεων. Η αμφισβήτηση της ηγεσίας του και η δρομολόγηση μιας εκλογικής διαδικασίας μοιάζει να ανταποκρίνεται καλύτερα στο κακό αποτέλεσμα. Η προσαρμογή μοιάζει πιο δραστική. Και είναι. Μια νέα ηγεσία θα ήταν μια νέα συνθήκη. Μόνο που η πραγματική ζωή δεν συμβιβάζεται με τις εξωτερικές αλλαγές. Αν μια προσαρμογή θα ήταν περισσότερο αναγκαία, αυτή θα ήταν η έξοδος του ΠαΣοΚ από τον μικρό κόσμο του. Η προσαρμογή είναι στη φύση μια συνθήκη επιβίωσης. Στο πολιτικό μέτωπο, η άρνησή της, ο εναγκαλισμός με τον εαυτό σου, είναι μια μορφή αργού θανάτου.
Ο κύριος Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
