Δημοκρατίαή «δημοκτονία;»

Η ιστορία διδάσκει ότι η δημοκρατία είναι το πιο ευάλωτο και βραχύβιο πολίτευμα· το πιο ευαίσθητο και ευπαθές. Τούτο διότι οι δημοκρατίες, αρχαίες ή νεότερες, συχνά δεν αποφεύγουν τον εκφυλισμό, την παρακμή ή ακόμη και την «αυτοκτονία» τους για διάφορους λόγους και αίτια, εσωτερικά ή εξωτερικά.

Οι απόψεις, ωστόσο, διίστανται και διαφέρουν ως προς τις ειδικότερες αιτίες και αφορμές (πολιτικής, οικονομικής, πολιτιστικής ή άλλης φύσεως) που οδηγούν σε ορισμένη συγκυρία στον κλονισμό και στην παραφθορά της δημοκρατίας. Η δε πολιτική και κοινωνική θεωρία δεν έχει καταλήξει (ούτε μπορεί να καταλήξει, ίσως έλεγαν κάποιοι) σε μια οριστική και τελεσίδικη ερμηνεία για τη βιωσιμότητα ή μη του δημοκρατικού πολιτεύματος, η αναγέννηση του οποίου κατά τους νεότερους χρόνους χαιρετίστηκε με μεγάλη αισιοδοξία· όχι μόνο από ειδικούς αναλυτές, αλλά και από πλατιές μάζες του πληθυσμού, που προσδοκούσαν βελτίωση του επιπέδου της ευημερίας τους μέσα από τη διεύρυνση της συναίνεσης και της συμμετοχής τους στην πολιτική διαδικασία. Εν τούτοις, οι πλέον ενήμεροι των παρατηρητών δεν παραλείπουν να επισημαίνουν ότι και κατά το παρελθόν (λ.χ. στην ελληνική αρχαιότητα) υπήρξε δημοκρατία, η οποία όμως δεν επιβίωσε επί μακρόν, ούτε απέφυγε τελικά τον μαρασμό και την παρακμή της, για να αντικατασταθεί κατόπιν στην πορεία του χρόνου από αυταρχικά έως απολυταρχικά καθεστώτα, που διήρκεσαν πολύ περισσότερο, και ίσως επιβιώνουν ακόμα.