Υπάρχει το γνωστό αξίωμα «Τις εκλογές τις κερδίζει η Οικονομία».
Εχουν καταγραφεί όμως περιπτώσεις που κερδήθηκαν εκλογές σε διάφορες χώρες στον πλανήτη για αιτίες περισσότερο ιδεολογικές ή αν θέλετε για λόγους ευαισθησίας που δεν συνδέονταν άμεσα με την οικονομική κατάσταση. Δεν μπορώ να γνωρίζω πώς ψήφισαν οι Αμερικανοί. Ούτε οι ίδιοι δεν γνωρίζουν. Οι ΗΠΑ, πέρα από τις κοσμοπολίτικες πόλεις των ακτών της, έχουν μία αχαρτογράφητη «έρημο» στο εσωτερικό τους και το μόνο που την ενώνει με τους υπόλοιπους είναι η υπηκοότητα, ούτε καν η γλώσσα.
Εδώ δεν είμαστε σε θέση να καταλάβουμε τι ακριβώς συμβαίνει με την ελληνική επαρχία και την εκλογική συμπεριφορά της, πόσο μάλλον με τα διακόσια πενήντα εκατομμύρια των Αμερικανών.
Πάντα υπήρχαν εξωοικονομικοί λόγοι που καθόρισαν παροδικά την ψήφο. Ομως αυτοί οι λόγοι έχουν αλλάξει. Στις δεκαετίες των διεθνιστικών αντανακλαστικών και της διεκδίκησης πιο δίκαιων κοινωνιών με βασικά αιτήματα την ισότητα, την ισονομία, τον δημόσιο χαρακτήρα των βασικών κοινωνικών αγαθών, η ψήφος ήταν μία δήλωση προς αυτή την κατεύθυνση. Φυσικά σε συνδυασμό με την Οικονομία, την οποία όμως τη θεωρούσαμε παράγωγο συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών.
Τα τελευταία χρόνια σε Ευρώπη και ΗΠΑ, οι εξωοικονομικοί λόγοι – στον ασαφή βαθμό που επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα – σχετίζονται με τον φόβο, τη μισαλλοδοξία, τον εθνικισμό και τη δαιμονοποίηση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω την ακριβή διείσδυση τέτοιων ιδεολογιών και το πόσο επηρεάζουν τις αποφάσεις ενός ψηφοφόρου. Γνωρίζω όμως πως υπάρχουν άνθρωποι που ψήφισαν κάποιο κόμμα μόνο και μόνο επειδή υποσχέθηκε πως θα απαγορέψει τις αμβλώσεις ή πως θα πετάξει στη θάλασσα όλους τους μετανάστες. Θα τους ψήφιζαν ακόμη κι αν τους έλεγαν πως για το επιτύχουν αυτό θα έπρεπε να βρουν πόρους περικόπτοντας κι άλλο τους ήδη πενιχρούς μισθούς τους.
Σου παγώνει λιγάκι το αίμα συνειδητοποιώντας ότι τα ζούμε αυτά στους καιρούς μας, με δυσκολία κρατάμε επαφή με την πραγματικότητα, με πολύ ζόρι καταλαβαίνουμε τι τρέχει, αν καταλαβαίνουμε. Το σλόγκαν «Ελάτε να ξανακάνουμε τη χώρα μας μεγάλη» που είναι η κοινή επωδός όλων εκείνων των κομμάτων, περιέχει βέβαια και το αναγκαίο τυράκι της οικονομικής ανάκαμψης αλλά δεν είναι εκείνο γύρω από το οποίο συσπειρώνονται στην ουσία. Οι πιο παράδοξες θεωρίες βαφτίζονται αντισυστημικότητα και η αντίδραση στην πραγματικότητα δεν σχετίζεται με το όνειρο ή με κάποια ουτοπία αλλά με μεσαιωνικές νεκραναστάσεις.
Δίχως να δαιμονοποιώ κι εγώ με τη σειρά μου το επιχειρείν, ούτε τους πολύ πλούσιους επιχειρηματίες, η ελπίδα των Αμερικανών πως ο Τραμπ παρέα με τον Ιλον Μασκ θα τους σώσουν, δεν είμαι βέβαιος πως σχετίζεται με την οικονομική ανάκαμψη της χώρας τους. Τουλάχιστον όχι μόνο με αυτήν.
Δεν θέλουν έναν κόσμο εμβολίων, ομοφυλόφιλων, αμβλώσεων, μεταναστών, δικαιωμάτων, επιστήμης. Δεν ξέρω πραγματικά πώς τον γλιτώνεις τελικά αυτόν τον πόλεμο. Και δεν ξέρω επίσης αν πρέπει να τον γλιτώσουμε.
