1. Η λογική της «συνύπαρξης» με τον κορωνοϊό αγνοεί ότι η εξελικτική δυναμική του παραμένει μεγαλύτερη των «ενδημικών» παθογόνων – τα στελέχη που κυκλοφορούν τώρα είναι απόγονοι 5ης γενιάς του στελέχους που στόχευε το περσινό επικαιροποιημένο εμβόλιο.
2. Το τελευταίο διάστημα, ο αριθμός των νεκρών από κορωνοϊό αντιστοιχεί στο να πέφτει ένα εκδρομικό λεωφορείο των ΚΑΠΗ σε γκρεμό κάθε δύο εβδομάδες.
3. Η απενοχοποίηση της λοίμωξης των «υγιών» (και η εστίαση μόνο στη βραχυπρόθεσμη πίεση στο σύστημα υγείας) παραβλέπει ότι τεκμηριωμένα κάθε λοίμωξη από κορωνοϊό αυξάνει αξιοσημείωτα για το επόμενο έτος την όποια προϋπάρχουσα πιθανότητα εμφάνισης καρδιακών και εγκεφαλικών επεισοδίων, μεταβολικών και αυτοάνοσων νοσημάτων. Παραβλέπει επίσης την τεκμηριωμένη επίδραση του ιού στην επιτάχυνση των φυσιολογικών διαδικασιών γήρανσης του εγκεφάλου. Ο κίνδυνος ανακυκλώνεται με τις επαναλοιμώξεις. Όλες αυτές οι επιδράσεις θα έχουν μεσο-μακροπρόθεσμη επίδραση στο σύστημα υγείας.
4. Η κατάσταση Long COVID πλήττει νέα άτομα, «υγιή», συνήθως μετά από ήπια λοίμωξη. Πολλοί από τους πάσχοντες παραμένουν ανήμποροι να έχουν εργασιακή και κοινωνική ζωή, ακόμη και 2-3 χρόνια μετά, με περιορισμένο δίκτυο πολιτειακής υποστήριξης. Ακόμη κι αν θεωρήσουμε τη Long COVID δέκα φορές σπανιότερη της συχνότητας που καταγράφεται σε μεγάλες μελέτες, τότε μόνο από τα σημερινά κρούσματα στην Ελλάδα, 6 άτομα τουλάχιστον θα εμφανίσουν Long COVID.
5. Η ευρεία κυκλοφορία του ιού δημιουργεί αλυσίδες μετάδοσης που είναι περιοριστικές για την εύρυθμη ζωή των ευπαθών και την απρόσκοπτη συνέχιση της όποιας άλλης θεραπευτικής αγωγής τους. Όμως, ο πολιτισμός μιας κοινωνίας ορίζεται από τον τρόπο με τον οποίο φερόμαστε στους ευπαθείς της και το κατά πόσο εξασφαλίζουμε ένα υγιέστερο και λειτουργικότερο περιβάλλον για αυτούς.
6. Ο κορωνοϊός παραμένει ένας ιός που μεταδίδεται κυρίως αερογενώς: κάθε σύσταση προστασίας οφείλει να εστιάζει στη χρήση της κατάλληλης μάσκας. Είναι όπλο, και όχι βάσανο.
7. Η χρήση μάσκας (αλλά και ο περιοδικός έλεγχος με rapid test) σε χώρους παροχής υγείας τεκμηριωμένα προλαμβάνει θανάτους (με θετικό μάλιστα ισοζύγιο κόστους). Είναι παράλογο να αγνοείται το φορτίο της ενδονοσοκομειακής μετάδοσης κορωνοϊού όταν συζητά κανείς για τον κίνδυνο των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων.
8. Ο καθαρισμός του αέρα των εσωτερικών χώρων με τεχνητά μέσα μπορεί να αποτελέσει μείζονα επανάσταση της δημόσιας υγείας, ελαχιστοποιώντας τη μετάδοση του κορωνοϊού και άλλων λοιμώξεων του αναπνευστικού και βελτιώνοντας ακόμη και τις σχολικές και νοητικές γενικά επιδόσεις. Εάν υπάρχουν συσκευές καθαρισμού αέρα σε χώρους εργασίας των θεσμικών αρχών του τόπου, δεν θα όφειλαν να υπάρχουν τουλάχιστον στα σχολεία;
9. Η ανεπαρκέστατη (κάτω του 12% σε ηλικίες άνω των 60) εμβολιαστική κάλυψη με το περσινό επικαιροποιημένο εμβόλιο υποδηλώνει την άμεση ανάγκη επανεκκίνησης της ενημέρωσης του κοινού, της επένδυσης στην εγγραμματοσύνη του για την επιστήμη και την πληροφορία γενικότερα, με επικαιροποιημένα δεδομένα και καταπολέμηση της εκούσιας παραπληροφόρησης.
10. «Ζήσε προσεκτικά, επειδή υπάρχουν γύρω σου άνθρωποι που η ζωή τους και η υγεία τους εξαρτώνται από τις πράξεις σου. Κι αυτό αφορά όλους μας, επειδή αυτοί οι δρόμοι, αυτοί οι άνθρωποι και οι μοίρες τους, διασταυρώνονται συνεχώς, είτε το συνειδητοποιούμε ή όχι. Κι αυτό σημαίνει ευθύνη» (Krzysztof Kieslowski).
*Ο κ. Γιώργος Παππάς είναι παθολόγος που ζει και εργάζεται στα Ιωάννινα, με εκτεταμένο ερευνητικό έργο στις ζωονόσους και την ετοιμότητα απέναντι σε φυσικές ή προκλητές επιδημίες.
