Σπανίως τα πράγματα είναι ασπρόμαυρα. Μία από τις εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα είναι η διαμάχη για τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Ο,τι κι αν επιβάλλεται να υποστηρίζει κανείς λόγω θέσης, ιδιότητας, καταβολών και συμφέροντος, μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι στον πυρήνα του το δίκαιο του αιτήματος επανένωσης δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.
Αυτή την εβδομάδα, ο βρετανός πρωθυπουργός μας έκανε ένα δώρο: Αφενός έφερε στο επίκεντρο της προσοχής μια παλιά ιστορία, πολύ σημαντική για εμάς, όχι όμως και για τους άλλους, αφετέρου, φέρθηκε τόσο χονδροειδώς στην απεγνωσμένη του προσπάθεια να συσπειρώσει συντηρητικούς ψηφοφόρους, που έκανε πολλούς, υπό άλλες συνθήκες αδιάφορους ή ουδέτερους, να δουν το ελληνικό αίτημα με συμπάθεια.
Ακόμη και άνθρωποι που δεν φημίζονται για την ευελιξία τους, όπως ο Πιρς Μόργκαν, αναγνωρίζουν πια την ανάγκη να επανενωθεί το μνημείο.
Γιατί; Ηλθε διά μαγείας από το πουθενά κάποια επιφοίτηση; Οχι βέβαια. Πέραν της χοντράδας του κ. Σούνακ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στο BBC επέλεξε να μιλήσει για την ουσία του πράγματος και μάλιστα με τρόπο ασυνήθιστα γλαφυρό. Απευθυνόμενος σε πλατύ κοινό, προσπέρασε με δυο λέξεις την παρωχημένη και αδιέξοδη διαμάχη για το ιδιοκτησιακό και έστρεψε την προσοχή στην ουσία. Με το πολύ παραστατικό παράδειγμα της Μόνα Λίζα, υπογράμμισε την ανάγκη επανένωσης ενός μνημείου, που άπαντες συμφωνούν πως είναι εμβληματικό όχι μόνο για την κλασική αρχαιότητα αλλά για τον ανθρώπινο πολιτισμό συνολικά.
Για αυτό και τώρα χρειάζεται προσοχή. Σίγουρα η δημοσιότητα δεν βοηθά στις διαπραγματεύσεις. Πέραν αυτού όμως είναι κρίσιμο στην Ελλάδα να μην αρχίσουμε πάλι τα υπερπατριωτικά (και κιτς πολλές φορές) κρεσέντα που έχουν δει το φως της δημοσιότητας και στο παρελθόν. Ας αντισταθούμε στον πειρασμό κι ας πούμε πως δεν ζητάμε να γυρίσουν τα Γλυπτά γιατί είμαστε τα σπουδαία τέκνα των αρχαίων δημιουργών τους και μας ανήκουν. Να, μόλις τώρα βλέπω στο Instagram ελληνοαμερικανίδα σταρ να γράφει ούτε λίγο ούτε πολύ «φέρτε πίσω τα κλεμμένα». Αυτός είναι, νομίζω, ο λάθος τρόπος. Οχι, δεν είναι θέμα γοήτρου, ούτε θα αποτελέσει η επανένωση νίκη των Ελλήνων έναντι των κακών αποικιοκρατών.
Η Ελλάδα οφείλει να συντηρεί το θέμα ως διεθνές και πολιτιστικό, όχι ως διμερές και εθνικό. Ζητάμε να επιστρέψουν τα Γλυπτά στην Αθήνα, όχι στο πλαίσιο διαμάχης με μια φίλη και σύμμαχο χώρα, αλλά γιατί πιστεύουμε πως η ανθρωπότητα αξίζει να θαυμάζει ένα από τα μεγαλύτερα έργα τέχνης της ολόκληρο και όχι ακρωτηριασμένο. Στο κάτω κάτω, μια τέτοια θέση ηχεί και πιο συνεπής με το μεγαλείο της κλασικής αρχαιότητας.
