Το τελευταίο διάστημα της χούντας, μια απότομη εναλλαγή συναισθημάτων φύτρωσε σε ένα μεγάλο μέρος της νέας γενιάς. Αντίσταση, Θάρρος, Γενναιότητα, Ερωτας μέσα στα πανεπιστήμια. Το 1972 και το 1973 βλασταίνει κι αρχίζει και γίνεται ισχυρό ρεύμα το αντιδικτατορικό κίνημα των νέων, κυρίως στα πανεπιστήμια. Τον Φεβρουάριο του 1973 έρχεται μια μεγάλη επίθεση της χούντας ενάντια στους σπουδαστές, κυρίως το ανδρικό φύλο: εξαναγκάζουν τις φοιτητικές ηγεσίες, των διαφόρων σχολών και των διαφόρων πόλεων, να εγκαταλείψουν τις σπουδές και τους αγώνες και να ενταχθούν πρώιμα σε σκληρές στρατιωτικές μονάδες.
Μέσα σε λίγους μήνες αρκετοί στρατευμένοι επιστρέφουν στην Αθήνα, από τις μονάδες οδηγούνται στις άγριες στρατιωτικές φυλακές. Προσωπικά συλλαμβάνομαι ως στρατιώτης από την ΕΣΑ στη Νέα Ορεστιάδα και οδηγούμαι βίαια στο ΕΑΤ/ΕΣΑ της Αθήνας. Υποδοχή μου ήταν οι επίμονα καθημερινές γροθιές τεσσάρων στρατιωτών, που με οδήγησαν σε συνεχή πνευμονική αιμορραγία και που κατέληξε αμέσως σε Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια. Μετά από ενάμιση μήνα, με την επερχόμενη ανάδειξη του Παπαδόπουλου ως «Προέδρου» της χώρας, μας απελευθερώνουν από τις κατηγορίες της εθνικής προδοσίας, από τη συνέχιση της φυλάκισης, από την παραμονή στη στράτευση.
Οι μεγάλες στιγμές ήταν το φθινόπωρο με την κατάληψη του Πολυτεχνείου, που υπήρξε εποποιία μιας μεγάλης ένωσης φοιτητών, με στοιχεία ηρωισμού στον αγώνα τους, που έχει καταγραφεί – και δεν μπορεί κανείς να τη σβήσει ποτέ – ως μια μεγάλη ιστορική στιγμή της πατρίδας μας. Μετά από λίγες μέρες, στις 17 Νοέμβρη, εισβάλλει τη νύχτα το τανκ στον χώρο της οδού Πατησίων, ακολουθούν στρατιωτικοί φόνοι, τραυματισμοί και πολλαπλές συλλήψεις φοιτητριών και φοιτητών. Οσες, όσους δεν συλληφθήκαμε μας κυνηγούσαν. Αλλάζουμε το επίθετό μας, νοικιάζουμε φτηνά διαμερίσματα, είτε στο υπόγειο μιας πολυκατοικίας είτε στο πλυσταριό μιας ταράτσας.
Μάχη, Φόβος και Ερωτας στον νεαρό κόσμο των πανεπιστημίων. Διαδηλώσεις, τρεχάματα και αγάπες. Μια φοιτήτρια της Ιατρικής είχε τα πιο γοητευτικά μάτια με μαγικό θαλασσί Αιγαίου Πελάγους. Την κυνηγούσε η Αστυνομία όχι μόνο με τον Αναγκαστικό Νόμο 509 για Ανατροπή του Κοινωνικού Πολιτεύματος, αλλά (μόνο αυτή) και με τον Αναγκαστικό Νόμο 375 και για Κατασκοπεία: Είχε το ρωσικό όνομα Κάτια. Τους ξέφυγε. Μισό αιώνα είμαστε μαζί.
Το καλοκαίρι αυτής της χρονιάς όμως τα πράγματα αλλάζουν σε μεγάλο βαθμό. Η τουρκική στρατιά εισέρχεται και καταλαμβάνει σχεδόν τη μισή Κύπρο. Η στρατιωτική δικτατορία καταρρέει. Η κοινοβουλευτική καπιταλιστική δημοκρατία επανέρχεται. Και οι δικές μας κινήσεις επανέρχονται.
Γεννήθηκε ξανά στη νεολαία η αγάπη για αγώνες, για διαδηλώσεις, για αιτήματα, για την κοινωνική εξίσωση ή έστω εξισορρόπηση, για εμπνευσμένη Παιδεία ανοιχτή μεταπτυχιακά σε καλά διεθνή πανεπιστήμια, για την ελευθερία, για το μεγάλο όνειρο.
Δεν είμαι πια νέος όπως τότε. Είμαι μεγάλος, είμαι 74 ετών, είμαι γέρος. Το σημαντικό δεν είναι τόσο τι δεν έγινε μέσα στον μισό αιώνα που πέρασε, αλλά τι στράβωσε όλες αυτές τις δεκαετίες. Κι ακόμα πόσο λυπηρό, αλλά και προσβλητικό στον λαό, είναι το γεγονός ότι ορισμένα πρόσωπα της γενιάς μου από τον ριζοσπαστικό χώρο τον πρόδωσαν, δεν δίστασαν να ψηφίσουν ως βουλευτές της δήθεν Αριστεράς το αυταρχικό, αντιλαϊκό, υβριστικό και περιφρονητικό για όλη την πατρίδα μου Τρίτο Μνημόνιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Τα αιτήματα, οι σκοπεύσεις, οι επιδιώξεις μας για μια πατρίδα με έμπνευση, με ευρηματικότητα, με μελέτη, με τάση προς την καινοτομία, την εφευρετικότητα και, κυρίως, με τάση προς τον ανθρωπισμό, ισχύουν με τον ίδιο σχεδόν τρόπο με τον οποίο ξεκινούσαν οι πολιτικές κινήσεις των φοιτητών στην έναρξη των πέντε δεκαετιών.
Να μετασχηματίσουμε και να ανεβάσουμε την ποιότητα στην Παιδεία, να αξιοποιήσουμε τις επινοήσεις και την ευρηματικότητα προωθημένων χωρών, να πολλαπλασιάσουμε το μαθητικό κοινό που εξειδικεύεται στην Αρχαία Ελληνική για να κρατήσουμε ζωντανή και δημιουργική όλη την κληρονομιά και την ιστορία μας.
Να ανατραπεί εντελώς η κοινωνική πολιτική, τόσο εισοδηματικά, για τα πολλαπλά εργατικά στρώματα, όσο και ποιοτικά, για τη μορφωτική προεργασία που γίνεται. Ειρηνική Επανάσταση.
Η γενιά μου έχασε τα όνειρά της, της αρχής της πεντηκονταετίας. Ας ξανανθίσει στις νέες γενιές το όραμα που μαράθηκε στα δικά μας χρόνια, λυπημένα, πια, και ίσως δυστυχισμένα.
Ο κ. Αλέκος Αλαβάνος είναι πρώην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ.
