Αρχείο Μπιμπίκου

Το χειρόγραφο (στα γαλλικά) είναι ένας κατάλογος των λαών και των πληθυσμιακών ομάδων των Βαλκανίων. Ανάμεσα στους λαούς που όλοι ξέρουμε (ή που δεν ξέρουμε) υπάρχουν και οι «μαύροι σκλάβοι». Πρόκειται για Aφρικανούς που είχαν αγοραστεί ως σκλάβοι από τους Οθωμανούς. Απόγονοί τους υπάρχουν ακόμη και σήμερα σε κάποια χωριά της Θράκης. Το χειρόγραφο προέρχεται από το Αρχείο της Ελένης Μπιμπίκου-Αντωνιάδη, που ψηφιοποιημένο, σε μεγάλο μέρος του, είναι πλέον στη διάθεση των ερευνητών στην πλατφόρμα OMEKA του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη. Με τη βοήθεια των tags ανοίγω στην τύχη ένα άλλο χειρόγραφο: «Επιβεβαίωση πώλησης σε δημοπρασία κατοικίας στο κάστρο του Ναυπλίου από τον βάιλο και στρατιωτικό επικεφαλής Αργους και Ναυπλίου Πέτρο των Μεδίκων των Αθηνών». Η ημερομηνία του είναι Απρίλιος, 1357. Η Μπιμπίκου ήταν από τους στενούς συνεργάτες του μεγάλου γάλλου ιστορικού Φερνάν Μπροντέλ, η μοναδική γυναίκα σε έναν μικρό κύκλο ανδρών, που με το έργο τους άλλαξαν την αντίληψή μας και τα εργαλεία μας για την Ιστορία. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι η Ελένη Μπιμπίκου, που έφυγε από την Ελλάδα τη δεκαετία του 1940, θα άφηνε πίσω της, πέρα από το δημοσιευμένο έργο της, έναν τόσο μεγάλο όγκο αδημοσίευτων εργασιών και κυρίως ένα τόσο μεγάλο αρχείο. Νομίζω ότι το Αρχείο Μπιμπίκου πρέπει να είναι μεγαλύτερο από οποιουδήποτε άλλου μεταπολεμικού ιστορικού μας.

Το αρχείο διακρίνεται σε τρεις μεγάλες ενότητες: Βυζαντινή Ιστορία, με αναρτημένα και με ελεύθερη πρόσβαση 16.833 έγγραφα, Νεότερη Ελλάδα, με αναρτημένα 6.285 έγγραφα μέχρι τώρα, και Σύγχρονη Πολιτική, που είναι υπό επεξεργασία. Με πρόσκληση του Κωνσταντίνου Θανασάκη και της Δέσποινας Μαγκανάρη, από το Ιδρυμα Λασκαρίδη, επισκέφτηκα τους χώρους του Αρχείου στον Πειραιά. Πρόκειται για ένα πολύτιμο υλικό που μπορεί να ανοίξει δρόμους σε αχαρτογράφητα πεδία, όπως η πρακτική του επιστήμονα ή η ανθρωπολογία του ερευνητή. Στο αρχείο υπάρχουν ακόμη λεπτομερείς καταγραφές, από την ίδια, των μαθημάτων της, των θεματικών της, των μαθητών της, ώστε να σχηματίζεται μπροστά σου ένας πολύ μοντέρνος τρόπος διδασκαλίας της Ιστορίας που στηρίζεται κυρίως στη μέθοδο, στο πώς ερευνούμε και τεκμηριώνουμε. Για όσους ενδιαφέρονται: arxeio-bibikou.gr.