Ο τουρισμός έχει εξελιχθεί σε σημαντικό οικονομικό πυλώνα στη χώρα μας. Το πλούσιο και ποικίλο φυσικό μας περιβάλλον και η πολυσύνθετη γεωμορφολογία σε συνδυασμό με τον πολιτισμικό μας πλούτο και κληρονομιά, η φιλική συμπεριφορά στους επισκέπτες, η ποιότητα των τουριστικών υποδομών και υπηρεσιών αλλά και οι ιδιαίτερα ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες αποτελούν το βασικό υπόβαθρο για την προσέλκυση τουριστών. Ομως ο τουρισμός αλλάζει καθώς η παγκόσμια οικονομία και η κοινωνία εξελίσσονται και μετασχηματίζονται δυναμικά. Στην αναζήτηση αυτή οι απότομες μεταβολές στις κλιματικές συνθήκες και η προβλεπόμενη μακροχρόνια εξέλιξή τους έχουν αναδειχθεί σε κεντρικό θέμα για τον τουρισμό αλλά και για τις επιδράσεις τους στην οικονομία και στην κοινωνία γενικότερα με απειλές αλλά και προκλήσεις.

Οι απειλές αφορούν βασικούς παράγοντες της τουριστικής ανάπτυξης. Η άνοδος της θερμοκρασίας επηρεάζει την αίσθηση «άνεσης» (επιθυμητές και ανεκτές συνθήκες διαβίωσης) αλλά και γενικότερα θέματα όπως την κατάσταση και επάρκεια των απαραίτητων φυσικών πόρων (π.χ. νερό και ενέργεια) και φυσικών οικοσυστημάτων (π.χ. δάση), τοπίων και πολιτισμικών στοιχείων (π.χ. μνημείων και αρχαιολογικών χώρων) και υπηρεσιών (π.χ. μουσείων, εκδηλώσεων) καθώς και των τουριστικών εγκαταστάσεων (π.χ. ξενοδοχεία και καταλύματα) και υπηρεσιών (συνέδρια, εκθέσεις, εκδηλώσεις). Προφανώς οι νότιες περιοχές της χώρας είναι και πιο ευάλωτες σε αυτούς τους κινδύνους, χωρίς να σημαίνει ότι και οι βορειότερες δεν θα έχουν προβλήματα (π.χ. χιονοδρομικά κέντρα). Η αναμενόμενη άνοδος της στάθμης της θάλασσας έχει ιδιαίτερη σημασία για τις παράκτιες τουριστικές περιοχές ως προς βασικά ελκυστικά στοιχεία (π.χ. απώλεια παραλιών) αλλά και υποδομές (π.χ. παράκτιοι οδοί, βασικά λιμάνια) αλλά και τις ίδιες τις τουριστικές εγκαταστάσεις (π.χ. ξενοδοχεία, τουριστικοί λιμένες). Εκτός των βασικών αυτών απειλών (άνοδος θερμοκρασίας και στάθμης της θάλασσας) υπάρχουν και οι συναφείς περιβαλλοντικοί κίνδυνοι (πυρκαγιές, πλημμύρες, κ.λπ.) που απειλούν βασικά στοιχεία προσέλκυσης τουριστών, τουριστικές εγκαταστάσεις, οικισμούς και περιοχές ολόκληρες, αλλά και την ίδια την ασφάλεια των τουριστών και της τοπικής κοινωνίας γενικότερα. Οι πρόσφατες εμπειρίες ανά την υφήλιο αναδεικνύουν τη σημασία τους και για τον τουρισμό.

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι σύνθετες, δεν είναι απόλυτες ή μόνο αρνητικές. Σε κάποιες περιοχές μπορεί να βελτιωθούν οι συνθήκες ευεξίας και να γίνουν πιο ελκυστικές, σε άλλες να επεκταθεί η τουριστική περίοδος ή να δημιουργηθούν ευκαιρίες για ανάπτυξη και άλλων ειδικών μορφών τουρισμού.

Είναι προφανές ότι οι επιπτώσεις διαφοροποιούνται σημαντικά από τόπο σε τόπο, από περιοχή σε περιοχή και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι εκτός των γενικότερων κανόνων και ρυθμίσεων θα πρέπει να υπάρχουν σε επίπεδο προορισμού ιδιαίτερες προτεραιότητες, επιλογές, προσαρμογές και δράσεις.

Οι απειλές αυτές απαιτούν εκτίμηση των επιπτώσεων σε συνδυασμό με την ευαλωτότητα για αποτίμηση των κινδύνων ως βάση για δράσεις για τον τουρισμό και την κλιματική αλλαγή. Ο μετριασμός και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή αποτελούν μια από τις σύγχρονες προκλήσεις του ελληνικού τουρισμού.

Ο κ. Χάρης Κοκκώσης είναι ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.