Τις επόμενες περίπου δύο εβδομάδες θα διεξάγεται στην πόλη Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου η 27η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική κρίση, ή αλλιώς COP27, όπου οι ηγέτες των χωρών του κόσμου θα μαζευτούν προκειμένου να συζητήσουν για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας κλιματικής κρίσης με την επίτευξη του στόχου του 1,5°C. Στην περσινή, κρίσιμη COP26 στη Γλασκώβη, οι κυβερνήσεις έπρεπε να καλύψουν τρία μεγάλα κενά:
– το κενό φιλοδοξίας στους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου,
– το κενό στη χρηματοδότηση της κλιματικής δράσης ειδικά προς τα αναπτυσσόμενα κράτη και
– το κενό στους κανόνες για την επίτευξη και παρακολούθηση της προόδου που απαιτείται για να τεθεί ο κόσμος σε μια πορεία προς ένα ασφαλές μέλλον.
Τα κενά αυτά δυστυχώς δεν καλύφθηκαν, καθώς το τελικό κείμενο που συμφωνήθηκε απείχε πολύ από το να είναι αυτό που χρειάζονται η ανθρωπότητα και ο πλανήτης. Χαρακτηριστικά, η αρχική δυναμική της COP26 (ήταν η πρώτη Διάσκεψη στην ιστορία των διαπραγματεύσεων για το κλίμα όπου διατυπώθηκε ανοιχτά η ανάγκη για απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και για τερματισμό των επιδοτήσεών τους, όπως και η αναγνώριση της ανάγκης να αυξηθούν οι επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια, διασφαλίζοντας παράλληλα μια δίκαιη μετάβαση, αναφέρονταν στο τελικό κείμενο της απόφασης) αποδυναμώθηκε ως αποτέλεσμα της στάσης μόνο μιας χώρας, της Ινδίας. Και ενώ οι συμμετέχοντες δεσμεύθηκαν για ετήσια αναθεώρηση των εθνικών σχεδίων τους, μόνο 24 από τις σχεδόν 200 χώρες υπέβαλαν εγκαίρως τα σχέδιά τους για τη φετινή διάσκεψη.
Η φετινή COP πραγματοποιείται σε ένα ταραχώδες πλαίσιο γεωπολιτικών εντάσεων και αυξημένης εστίασης στην ενεργειακή ασφάλεια σε όλον τον κόσμο. Οι χώρες που συμμετέχουν καλούνται να ενωθούν και να αναλάβουν φιλόδοξες και εφαρμόσιμες λύσεις. Η αποστολή τους είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς η κλιματική κρίση οδηγεί στη ραγδαία απώλεια βιοποικιλότητας, η οποία με τη σειρά της τροφοδοτεί την κλιματική κρίση και κάθε χρονιά που χάνεται κινδυνεύουν ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι ανά τον κόσμο ανεξαιρέτως.
Η κλιματική κρίση και η απώλεια της βιοποικιλότητας είναι «δίδυμες κρίσεις» που μοιάζουν με κινούμενη άμμο και χρήζουν άμεσων και προσεκτικών παρεμβάσεων για την αντιμετώπισή τους. Επομένως, για να πετύχει η COP27 θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στα εξής:
– Δημιουργία ταμείου αποζημιώσεων των πλουσιότερων ανεπτυγμένων χωρών υπέρ των πιο φτωχών αναπτυσσόμενων, που επιβαρύνονται.
– Yιοθέτηση ισχυρού προγράμματος εργασιών για τον μετριασμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που, μέσα από πολιτική, οικονομική και θεσμική κινητοποίηση, θα προτεραιοποιεί τη μεταμόρφωση όλων των τομέων και την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.
– Τουλάχιστον διπλασιασμός των οικονομικών ροών για την προσαρμογή στην κλιματική κρίση και δέσμευση του 50% της διαθέσιμης κλιματικής χρηματοδότησης για δράσεις προσαρμογής.
– Κλιμάκωση της ανάπτυξης παραγωγής καθαρής ενέργειας και μέτρων ενεργειακής απόδοσης τόσο από χώρες όσο και από εταιρείες προς αυτούς τους στόχους.
– Αναγνώριση της κρίσιμης συμβολής της φύσης στην επίτευξη του στόχου του 1,5°C και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις κλιματικές επιπτώσεις.
– Συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών σε όλες τις Διασκέψεις των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική κρίση.
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει τις ίδιες προκλήσεις με τις περισσότερες χώρες του κόσμου, αν όχι και μεγαλύτερες, καθώς λόγω της θέσης μας στη Μεσόγειο οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης θα αλληλοεπιδεινώνονται ολοένα και περισσότερο. Ομως, η χώρα έχει να κλείσει πολλά κενά σε επίπεδο θεσμών και πολιτικών, αλλά και σε υποδομές για να αντεπεξέλθει στην κρίση και να επιτύχει την απαιτούμενη κλιματική ανθεκτικότητα. Αυτά τα κενά επισημαίνουμε σε έκθεση που θα δώσουμε στη δημοσιότητα τις ερχόμενες ημέρες, η οποία έχει τίτλο «Πολιτικά και θεσμικά κενά προς την κλιματική ουδετερότητα». Ο εθνικός κλιματικός νόμος που ψηφίστηκε νωρίτερα μέσα στη χρονιά είναι βήμα στη σωστή κατεύθυνση, αλλά πολύ μακριά από την αναγκαία φιλοδοξία για να πετύχουμε τον στόχο του 1,5°C.
Χωρίς ταχείς μετασχηματισμούς στους τομείς της ενέργειας, των τροφίμων, των μεταφορών και της χρήσης γης και χωρίς την εξάλειψη της εξάρτησής μας από τα ορυκτά καύσιμα (συμπεριλαμβανομένου του ορυκτού αερίου), οι γεωπολιτικές εντάσεις και οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης μόνο θα επιδεινωθούν. Στην COP27 οι ηγέτες του πλανήτη θα πρέπει να δείξουν φιλοδοξία αλλά, ακόμα περισσότερο, να υποστηρίξουν έμπρακτα τις δεσμεύσεις τους για πολιτικές και μέτρα που θα εξασφαλίσουν ένα ασφαλές και βιώσιμο μέλλον για τον πλανήτη και τους ανθρώπους. Οπως έχει ήδη ειπωθεί από ηγέτες της διεθνούς κοινότητας, είμαστε η πρώτη γενιά που γνωρίζει ότι καταστρέφουμε τον πλανήτη και η τελευταία που μπορεί να κάνει πραγματικά κάτι για αυτό.
Ο κ. Αλέξανδρος Μουλόπουλος είναι υπεύθυνος τομέα για το Κλίμα και την Ενέργεια, WWF Ελλάς.
