Υπάρχει ελπίδα για την ελληνικήοικονομία

Η ολοκλήρωση των προγραμμάτων στήριξης της χώρας μας τον Αύγουστο του 2018 σφράγισε μια περίοδο κατά την οποία η ελληνική οικονομία στερήθηκε συνολικά περισσότερο από το 25% του εθνικού της εισοδήματος, το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ υπερέβη το 180% και η ανεργία ξεπέρασε το 27%. Και ενώ φαινόταν πως η περίοδος αυτή ανήκει στο παρελθόν και η ελληνική οικονομία βγαίνει – έστω δειλά – από αυτή τη στενωπό, η έκρηξη της πανδημίας επιδείνωσε δραματικά τα μακροοικονομικά μεγέθη. Μολονότι η συγκεκριμένη επίδραση αντιμετωπίζεται ως προσωρινή, οι βραχυχρόνιες ποσοτικές επιπτώσεις δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητες, καθώς λόγω πανδημίας το 2020 αναμένεται η μείωση του εθνικού προϊόντος να προσεγγίσει το 10%-12% και το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ να ξεπεράσει το 200%. Εύλογα ανακύπτει το ερώτημα σχετικά με τις προοπτικές που διανοίγονται για την ελληνική οικονομία. Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι η ελληνική οικονομία βρίθει χρόνιων διαρθρωτικών αδυναμιών, με επίκεντρο έναν αδύναμο παραγωγικό τομέα και μια δυσκίνητη δημόσια διοίκηση. Οι αδυναμίες αυτές, σε συνδυασμό με τον υπερδανεισμό, αποτέλεσαν το φιτίλι που πυροδότησε η διεθνής κρίση του 2008, οδηγώντας τη χώρα σε ουσιαστική, αν και όχι τυπική, πτώχευση. Οι μακροχρόνιες αυτές αδυναμίες στρέβλωσαν το παραγωγικό πρότυπο της χώρας, καθιστώντας το εσωστρεφές, και προκάλεσαν μια άνευ προηγουμένου αναποτελεσματική χρήση των διαθέσιμων πόρων. Τα περίφημα μνημόνια πρόσφεραν χρόνο προκειμένου η οικονομία να υπερβεί τις παραπάνω παθογένειες. Υποκατέστησαν δε την έλλειψη διάθεσης του πολιτικού συστήματος να «συνεννοηθεί» πάνω σε ένα εθνικό ρεαλιστικό σχέδιο ανασυγκρότησης, στο οποίο θα υπήρχε η «ιδιοκτησία» της οικονομικής πολιτικής. Η έλλειψη αυτή πριμοδότησε ανεδαφικές οικονομικές θέσεις, τις οποίες η χώρα μας «πλήρωσε» το 2015.

Οι μακροοικονομικές εξελίξεις της περιόδου 2010-2018 ωστόσο μας δίνουν την ευκαιρία να «αντλήσουμε» χρήσιμα μαθήματα για το μέλλον. Η ύφεση, ως έναν βαθμό αναπόφευκτη, θα μπορούσε να είναι ηπιότερη και χρονικά βραχύτερη και η αναδιάρθρωση του παραγωγικού προτύπου ταχύτερη, εφόσον, μεταξύ άλλων: