Τουρκία, τρία χρόνια μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα

Την περασμένη Δευτέρα συμπληρώθηκαν τρία χρόνια από το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία. Ενα γεγονός που έμελλε να αλλάξει τον ρου της Ιστορίας. Το καθεστώς έγινε προεδροκεντρικό με τη συγκέντρωση υπερεξουσιών σε ένα πρόσωπο, η – έτσι και αλλιώς – ισχνή διάκριση των τριών εξουσιών κατέστη έτι προβληματικότερη, οι διώξεις σε βάρος όσων συνδέονταν (ή φερόταν να συνδέονται) με το δίκτυο Γκιουλέν πήραν τη μορφή χιονοστιβάδας, το κράτος δικαίου αποδομήθηκε πλήρως και η δαιμονοποίηση αντιπάλων του καθεστώτος έγινε καθημερινότητα. Τα δίκτυα ενημέρωσης ελέγχονται κατά 90% από το σύστημα Ερντογάν, οι Κούρδοι μετατράπηκαν εκ νέου – όπως στα χρόνια των κεμαλιστών – στην κυριότερη εγχώρια απειλή (μετά τον Γκιουλέν), πολιτικοί αντίπαλοι του προέδρου, όπως ο χαρισματικός Ντεμιρτάς, φυλακίστηκαν, ενώ οι εκκαθαρίσεις στη δημόσια διοίκηση συνεχίζονται αμείωτες. Οι υπουργοί, με εξαίρεση τους Σοϊλού (Εσωτερικών), Ακάρ (Αμυνας), ίσως και τον Αλμπαϊράκ (Οικονομικών), μοιάζουν διακοσμητικοί, ενώ στο νέο οργανόγραμμα δεν υπάρχει πρωθυπουργός.

Η οριακή επικράτηση Ερντογάν στο δημοψήφισμα του 2017, κατόπιν της, κατά πολλούς, απρόσμενης συμμαχίας με τον εθνικιστή Μπαχτσελί, και εν συνεχεία η σχέση πολιτικής εξάρτησης που αναπτύχθηκε μεταξύ του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης και του αντίστοιχου Εθνικιστικής Δράσης άλλαξε τους εγχώριους συσχετισμούς. Ταυτόχρονα όμως, συνδυαστικά με την αυταρχικότητα του καθεστώτος, δημιουργήθηκε η ανάγκη συσπείρωσης της αντιπολίτευσης, η οποία ναι μεν δεν έγινε κατορθωτή στις προεδρικές εκλογές του 2018, αλλά επιτεύχθηκε στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019, με αποτέλεσμα την απώλεια του προπυργίου των ισλαμιστών, της Κωνσταντινούπολης, αλλά και άλλων μεγάλων πόλεων, όπως της πρωτεύουσας Αγκυρας. Σήμερα τα αυτοδύναμα ποσοστά του κυβερνητικού σχηματισμού μοιάζουν με μακρινό παρελθόν, υποχρεώνοντας τον Ερντογάν στη σύναψη συμμαχιών, ενώ η μέχρι πρότινος κατακερματισμένη αντιπολίτευση οικοδομεί την αυτοπεποίθησή της. Η εμφατική ήττα του στην Κωνσταντινούπολη έφερε στην επιφάνεια τον Ιμάμογλου, έναν πολιτικό τοπικής εμβέλειας ο οποίος απέκτησε εθνικό εκτόπισμα. Ισως αυτός να είναι εκ των λόγων που ο Ερντογάν θα βολευόταν από την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, αρκετά πριν από το 2023.