Μεγάλωσα σε ένα σπίτι που διάβαζαν εφημερίδες καθημερινά. Ο καθένας κάτι έβρισκε που τον ενδιέφερε. Εμένα οι επιφυλλίδες. Τις έκοβα κιόλας και τις κρατούσα. Μπορώ να πως ότι η αρχική μου μόρφωση, από τα άρθρα του Βαρίκα, του Πλωρίτη, του Δημαρά, του Τερζάκη και άλλων αρθρογράφων της εφημερίδας προερχόταν. Αργότερα θα ήταν ο Κουμάντος, ο Ανδρόνικος, ο Μαρωνίτης, ο Σβορώνος κ.ά. Δεν ήταν μόνο ιδέες αλλά και προτάσεις για βιβλία, θέατρο, κινηματογράφο. Κι εκεί ήταν η μεγάλη συμβολή του «Βήματος» και των περιοδικών που εξέδιδε, όπως οι «Εποχές» και το «Θέατρο». Εφερνε με έναν τρόπο διαφορετικό από την εκπαίδευση, το μεγάλο κοινό σε επαφή με την ελληνική λογιοσύνη της εποχής, με τη νεοελληνική φιλολογία, την ιστορία των ιδεών, τις κοινωνικές επιστήμες και τη φιλοσοφία. Ηταν μια μεγάλη και ιστορική προσφορά. Νομίζω ότι ανταποκρινόταν στο όραμα του Χρήστου Λαμπράκη για τον εκπολιτισμό και τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής κοινωνίας. Ακόμη κι όταν η νεανική πολιτικοποίηση έφερνε στο σπίτι κι άλλες εφημερίδες και περιοδικά, ακόμη κι όταν η κριτική στο «συγκρότημα» περίσσευε, παραμέναμε σταθεροί στο «Βήμα». Ηταν συνήθεια. Ενσώματη και διανοητική συνήθεια. Πού θα κάτσεις να το διαβάσεις, με καφέ ή όχι, από πού θα αρχίσεις, τι θα πρωτοδιαβάσεις. Από τα 100 χρόνια της εφημερίδας, τα περισσότερα, από το ’60, ήμουν αναγνώστης της και περίπου 25 χρόνια τακτικός αρθρογράφος. Οι δεκαετίες παρήλθαν και οι καιροί άλλαξαν. Τώρα, όταν η εγγονή πηγαίνει στο περίπτερο να αγοράσει κυριακάτικες εφημερίδες, δικαιολογείται στις φίλες της: Σήμερα ήρθε ο παππούς στο σπίτι μας…
Χρειάζεται μια ιστορία του ελληνικού Τύπου στον εικοστό αιώνα. Αυτού του αιώνα που αρχίζει με τη δεκαετία που ξαναδημιουργεί την Ελλάδα 1912-22 και φτάνει ως τη μεγάλη κρίση. Δεν είναι εύκολο να γραφεί. Και δεν πρέπει να είναι μόνο τολμηρή πολιτική ιστορία, historia arcana. Αλλά και ιστορία της τεχνολογίας από την τυπογραφία στη λινοτυπία και στη φωτοσύνθεση έως τη σημερινή ψηφιακή εκτύπωση, περνώντας μέσα από την ανάπτυξη συγκροτημάτων έντυπων, τηλεοπτικών και ηλεκτρονικών μέσων. Γιατί κάθε φάση έφερνε μαζί της νέες μορφές, νέα έντυπα-παραρτήματα, νέα ύλη, νέες κατευθύνσεις. Και επίσης μια οικονομική ιστορία των εφημερίδων, που δεν ήταν μόνο ελληνικό φαινόμενο. Ο γιγαντισμός έφερνε την εξάρτηση και τις οικονομικές συμπράξεις. Από τους βαρόνους του Τύπου στους βαρόνους της οικονομίας, από τις οικονομικές συμπράξεις στις πολιτικές διαπλοκές, η ιστορία αυτή συνέβη σχεδόν σε όλο τον κόσμο.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
