Εχουμε ζήσει πολλά εφιαλτικά ξυπνήματα στη ζωή μας.Σηκωθήκαμε και πέσαμε επάνω σε ειδήσεις που δεν μπορούσαμε να διαχειριστούμε στο πρώτο άκουσμα και το μυαλό μας πήγαινε στην καταστροφή φλερτάροντας με την απόγνωση. Δεν αναφέρομαι μόνο σε ειδήσεις κοινής μοίρας που αφορούν πολιτικές εξελίξεις ή βαριά κατάγματα στο σώμα της Δημοκρατίας και της Ειρήνης, αλλά και για γεγονότα που ξεκολλάνε κομμάτια από τις προσωπικές μας ζωές και έχουν ως πρώτη αντίδραση τον πανικό.
Στα πρώτα, είναι σίγουρα η έναρξη του πολέμου στο Ιράκ, ο βομβαρδισμός της Γιουγκοσλαβίας, η εκλογή του Τραμπ και πρόσφατα οι εκλογές στη Βραζιλία. Θεωρώντας πως η Ιστορία κινείται γραμμικά και ελεγχόμενα, τέτοιες ανατροπές μας αδειάζουν στην άκρη της, μας πετάνε σε μια γωνία, επειδή αδυνατούμε να αποδεχθούμε και να ερμηνεύσουμε το ακανόνιστο. Η Ιστορία είναι σημεία σπαρμένα σε ένα τρισδιάστατο πεδίο και ενώνονται με γραμμές που δεν προβλέπονται. Αυτή είναι η δουλειά της. Η δική μας – και θα έπρεπε να το έχουμε κατακτήσει πια – είναι να μη θεωρούμε αμετάκλητες ήττες οτιδήποτε ξεφεύγει από τη φυσιολογική ροή, όπως την έχουμε στο μυαλό μας.
Γιατί έχουμε ζήσει και το αντίστροφο, ουκ ολίγες φορές. Μία αίολη αισιοδοξία, πιστεύοντας εκείνο που θέλαμε να πιστέψουμε, εκείνο που ήμασταν έτοιμοι να αποδεχθούμε.
Βαφτίσαμε «αλλαγή του κόσμου» μία απλή εκλογή ενός προέδρου – θυμίζω τις θριαμβολογίες αμέσως μετά την εκλογή του Ομπάμα – γιατί θέλαμε να πιστέψουμε πως τα πράγματα μπορούν να γίνουν καλύτερα με τόσο απλές διαδικασίες, τόσο εύκολα, τόσο γρήγορα, τόσο αυτόματα.
Η ματαίωση ήρθε αμέσως μετά την εκλογή του Τραμπ και περάσαμε απότομα στο άλλο άκρο, με εσχατολογικές αναλύσεις πως αυτός ο τύπος θα αιματοκυλίσει τον πλανήτη σε έναν μήνα. Δεν υποτιμώ τα μηνύματα και τις τάσεις. Από κάτι τέτοιες διαδικασίες θέριεψε το τέρας στη νεότερη Ιστορία. Δεν υποστηρίζω επ’ ουδενί πως η εκλογή του Μπολσονάρο – και μάλιστα σε μία χώρα της Λατινικής Αμερικής – πρέπει να αντιμετωπιστεί απλά σαν μια παρένθεση, σαν ένα κακό όνειρο.
Ομως αυτές οι απότομες εναλλαγές από την άκρατη ευφορία στην απόλυτη καταστροφή, είναι ίδιον του χαρακτήρα μας και έχει αντιστοιχίες σε πολλά πεδία και της προσωπικής μας ζωής. Οταν μας παίρνει η μπάλα και πιστεύουμε πως μας πηγαίνουν όλα στραβά, πως τίποτα απολύτως δεν μπορεί να ισιώσει, γιατί απλά αδυνατούμε να επιμερίσουμε τα προβλήματά μας, να δούμε το καθένα ξεχωριστά στη διάστασή του, τα αθροίζουμε όλα σε έναν κοινό λογαριασμό (προσθέτουμε πορτοκάλια με μήλα, όπως έλεγαν οι παλιοί) και ως αποτέλεσμα το έχουμε πολύ εύκολο το δράμα και την αυτολύπηση.
Eίμαστε μυρμήγκια σε ένα πηγάδι και προσπαθούμε καθημερινά να βγούμε στο φως. Τη μία μέρα ανεβαίνουμε πέντε μέτρα και γλιστράμε τέσσερα, την άλλη ανεβαίνουμε ένα και γλιστράμε τρία. Είναι ο μόνος τρόπος, ο μόνος δρόμος. Εχουμε ανάγκη και το γλέντι και το πένθος και ίσως στην απόλυτη έκφρασή τους.
Ομως στην ευθεία, στο ίσωμα, χρειάζεται το καθαρό μυαλό που θα μας κρατήσει μέσα στην προσπάθεια.
Ο κ. Οδυσσέας Ιωάννου είναι συγγραφέας – στιχουργός.
