Τι συζητάμε με την Τουρκία;

ΗΕλλάδα και η Τουρκία φαίνεται ότι βαδίζουν προς διερευνητικό διάλογο (επιτέλους) μετά την αποκλιμάκωση που επιχειρεί η Τουρκία και εάν βεβαίως ολοκληρωθεί η διαδικασία αυτή. Ετσι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 24-25 Σεπτεμβρίου που αρχικά είχε σχεδιαστεί ως «Συμβούλιο κυρώσεων» εις βάρος της Τουρκίας μπορεί τελικά να έχει εντελώς διαφορετικό περιεχόμενο. Το ερώτημα βεβαίως είναι τι θα συζητήσουμε στον διάλογο αυτόν. Πρώτα απ’ όλα διαβάζοντας τα πρόσφατα άρθρα των δύο υπουργών Εξωτερικών, Ελλάδας Ν. Δένδια και Τουρκίας Μ. Τσαβούσογλου, το ένα δίπλα στο άλλο («Καθημερινή», 15 Σεπτεμβρίου) δικαιολογημένα διερωτάται κάποιος: Μα γιατί οι δύο χώρες δεν κάθονται στο τραπέζι να λύσουν τις διαφορές τους αφού ξεκινούν από μια βασική κοινή αφετηρία, την ειρηνική επίλυση των διαφορών; Η απάντηση βρίσκεται στη διατύπωση του Ν. Δένδια «τι γίνεται όταν οι πράξεις διαψεύδουν τα λόγια». Και πράγματι με τα λόγια του Μ. Τσαβούσογλου – τα περισσότερα εξ αυτών – δύσκολα θα μπορούσε να διαφωνήσει κάποιος με ολικό απορριπτικό τρόπο. Μπορεί να διαφωνήσει διαπραγματευτικά, αλλά πάντως αποτελούν μια κάποια βάση για συζήτηση. Οι πράξεις, επιθετικές και έκνομες, είναι το πρόβλημα – από το casus belli μέχρι την έκνομη δραστηριότητα στην κυπριακή ΑΟΖ και στην Αν. Μεσόγειο. Τι συζητάμε επομένως με την Τουρκία εάν επικρατήσουν οι κατάλληλες συνθήκες;

Εδώ δύο διευκρινίσεις είναι απολύτως αναγκαίες, που θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να κατανοηθούν από το επικοινωνιακό σύστημα ιδιαίτερα. Πρώτον, άλλο διερευνητικός διάλογος και άλλο διαπραγμάτευση. Ο διάλογος είναι μια άτυπη, χαλαρή διαδικασία που στοχεύει στη διερεύνηση, ιχνηλάτηση των προθέσεων, ορίων της κάθε πλευράς. Δεν καταλήγει σε καμιά τυπική συμφωνία για τίποτα. Αντίθετα, η διαπραγμάτευση είναι μια τυπική διαδικασία με άλλους κανόνες διαλόγου που κατά κανόνα οδηγεί σε συμφωνία. Επομένως στον διερευνητικό διάλογο (μπορούμε να) έχουμε μια ευρύτερη agenda προκειμένου να μάθουμε υπεύθυνα θέσεις, προθέσεις, στόχους της άλλης πλευράς. Στη διαπραγμάτευση θα έχουμε προφανώς περιορισμένη, αυστηρή θεματολογία.