Στη λάθος πλευρά της… γεωγραφίας;

Οπως ανακοίνωσε ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, οι ΗΠΑ αποστασιοποιούνται τώρα από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), αναστέλλοντας, μεταξύ άλλων, τις πωλήσεις όπλων λόγω της παραβίασης των ατομικών δικαιωμάτων (δολοφονία Τζ. Κασόγκι με ευθύνη του Ριάντ κ.λπ.) αλλά και του ρόλου των χωρών αυτών στη εμφύλια σύρραξη στην Υεμένη, σύρραξη που συνιστά τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική καταστροφή των ημερών (μετά ίσως την πανδημία). Και υπάρχουν ισχυρές πιέσεις και σε άλλες χώρες (π.χ. Ην. Βασίλειο και ΕΕ) να κάνουν το ίδιο. Οι χώρες περιγράφονται ως «deeply flawed and deeply unreliable». Η χώρα μας όμως φαίνεται να βρίσκεται μάλλον στη λάθος πλευρά της γεωγραφίας, σε άλλο μήκος κύματος. Η Ελλάδα δικαίως επικρίνει την Τουρκία, καθώς εκτός από το διεθνές δίκαιο παραβιάζει βάναυσα και το κράτος δικαίου, τα ατομικά δικαιώματα, τους βασικούς κανόνες της δημοκρατικής τάξης στο εσωτερικό της χώρας. Είναι ένα αυταρχικό καθεστώς και γίνεται ακόμη πιο καταπιεστικό με την τελευταία νομοθεσία για τον έλεγχο (και ενδεχομένως απαγόρευση) των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών (ΜΚΟ κ.λπ.). Για τον λόγο αυτόν άλλωστε δεν τίθεται και θέμα προώθησης της ενταξιακής διαδικασίας της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ), αλλά η σύναψη μιας ειδικής σχέσης και αυτή υπό προϋποθέσεις.

Αλλά ενώ η Ελλάδα ορθώς κατακεραυνώνει την Τουρκία, παράλληλα αναπτύσσει σχέσεις σε επίπεδο συμμαχιών με μια σειρά από χώρες που από πλευράς τήρησης του κράτους δικαίου, θεμελιωδών δικαιωμάτων, δημοκρατίας κ.λπ. βρίσκονται σε ακόμη χειρότερη κατάσταση από αυτή της Τουρκίας! Πρόκειτα για χώρες όπως οι Αίγυπτος, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), Σαουδική Αραβία. Στην περίπτωση των κρατών αυτών, με τη μεγαλύτερη δυνατή ευκολία ξεχνάμε τις δημοκρατικές ευαισθησίες και όλα τα άλλα ηχηρά παρόμοια. Δν υποστηρίζω βεβαίως καθόλου ότι η Ελλάδα δεν θα έπρεπε να έχει εξόχως ισχυρές διμερείς σχέσεις με τις χώρες αυτές. Θα έπρεπε και για πολλούς λόγους. Αλλά όχι στο επίπεδο οιονεί «συμμαχιών κοινών στόχων και αξιών», σε σημείο που ο πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι να υποστηρίζει ότι Ελλάδα και Αίγυπτος «επικεντρωνόμαστε στην προώθηση των αξιών της μετριοπάθειας και του διαλόγου και στην αποδοχή του άλλου και στην καταπολέμηση του ρατσισμού, του εξτρεμισμού και του μίσους» (sic – βλέπε σχετικό άρθρο του στο «Βήμα», 11 Νοεμβρίου 2020). Ας σημειωθεί ότι, όπως γράφει ο καθηγητής R. Guolo, η Αίγυπτος είναι μια στρατιωτική δικτατορία που παραβιάζει βάναυσα τα ατομικά δικαιώματα και δεν ανέχεται καμίας μορφής διαφωνία, απ’ όπου κιαν προέρχεται. Βεβαίως οι πολιτικές σκοπιμότητες ή ανάγκες για την Ελλάδα είναι γνωστές, αλλά υπάρχουν και κάποια όρια.