Πρόσφυγες, μετανάστες, εσωτερική ασφάλεια και Διεθνές Δίκαιο

Σύμφωνα με το άρθρο 1Α, παρ. 2, εδάφιο 1 της Σύμβασης της Γενεύης της 28ης Ιουλίου 1951 περί του καθεστώτος των προσφύγων, ως πρόσφυγας νοείται κάθε πρόσωπο το οποίο «εξαιτίας δικαιολογημένου φόβου διώξεως λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητος, κοινωνικής τάξεως ή πολιτικών πεποιθήσεων ευρίσκεται εκτός της χώρας της οποίας έχει την υπηκοότητα και δεν δύναται ή, λόγω του φόβου αυτού, δεν επιθυμεί να απολαύει της προστασίας της χώρας αυτής». Σύμφωνα δε με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, ως πρόσφυγας νοείται ο υπήκοος τρίτης χώρας ή ο ανιθαγενής που πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 2 στοιχείο δ) της Oδηγίας 2011/95/ΕΕ.

Η Σύμβαση της Γενεύης, ακόμη και σήμερα, καταλείπει την εξουσία διαχείρισης στα Κράτη, η δε υποχρέωση τήρησης της Σύμβασης από αυτά επιτρεπτώς κάμπτεται σε θέματα εσωτερικής ασφάλειας, δίδοντάς τους το δικαίωμα να διατηρούν τον έλεγχο των συνόρων τους και να προστατεύουν τη δημόσια τάξη. Καθίσταται συνεπώς κατανοητό ότι το Διεθνές Δίκαιο στοχεύει στην προστασία των προσφύγων και των μεταναστών, τους οποίους και διαχωρίζει από τους παράνομα διακινούμενους μετανάστες. Ταυτόχρονα, θεσπίζει μέτρα για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης (illegal immigration) και της εμπορίας ανθρώπων (human trafficking), καταδικάζοντας και κατατάσσοντας τις πράξεις αυτές στο οργανωμένο έγκλημα (organised crime), σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών (Παλέρμο Ιταλίας 12-15 Δεκεμβρίου 2000) κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος, το Πρωτόκολλο για την πρόληψη, καταστολή και τιμωρία της διακίνησης προσώπων, ιδιαίτερα γυναικών και παιδιών και το Πρωτόκολλο κατά της λαθραίας διακίνησης μεταναστών από τη γη, τη θάλασσα και τον αέρα (Ν. 3875/2010 ΦΕΚ 158/A/20-9-2010). Ειδικότερα δε για τα θαλάσσια σύνορα, το δικαίωμα λήψης αποτρεπτικών και τιμωρητικών μέτρων για την προστασία των Κρατών σε θέματα παράνομης μετανάστευσης κατοχυρώνεται στο άρθρο 33 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.