Ηδράση των κοινωνικών μηχανισμών, η οποία έχει συμβάλει εδώ και δεκαετίες, και στη χώρα μας, στην ακύρωση της ύπαρξης των διανοουμένων καθώς και στη νομιμοποίηση αυτής της ακύρωσης, έχει φτάσει στη μεγαλύτερη έντασή της. Ο διάχυτος και ισχυρός αντιδιανοουμενισμός, ο οποίος συνδέθηκε τόσο με την παρακμάζουσα μικροαστική τάξη και, τα τελευταία χρόνια, με τμήματα της μεσοαστικής τάξης όσο και με την κοινωνική παρακμή και την παραίτηση που επικράτησε στον επιστημονικό, καλλιτεχνικό και λογοτεχνικό χώρο, το καταμαρτυρεί.
Αν η κρίση των ουτοπιών του τέλους της τελευταίας χιλιετίας και η ρήξη της μαγικής σχέσης που ένωνε ένα μεγάλο τμήμα των διανοουμένων και στη χώρα μας με μια λιγότερο ή περισσότερο απατηλή εικόνα του λαού συνέβαλαν στην έκπτωση των ηθικών αξιών που κυριαρχούσαν στο πνευματικό πεδίο, αποτελώντας έναν βασικό παράγοντα της αποδόμησης της εικόνας του διανοουμένου, η επέκταση αυτής της έκπτωσης που απορρέει τα τελευταία χρόνια από την παρακμή της αυτονομίας των πνευματικών μικρόκοσμων είναι καταλυτική στη νομιμοποίηση αυτής της αποδόμησης. Η εμπορική λογική και η επικυριαρχία των επιταγών της αγοράς και στην πολιτισμική όπως και όλη τη δημοσιογραφία, μετατρέποντας τη σε χώρο διάψευσης οραμάτων και ελπίδων, καθορίζουν όλο και περισσότερο την παραγωγή, την κυκλοφορία και την αξιολόγηση των έργων. Ενδεικτικά αποτελέσματα: να περιφέρονται στον δημόσιο διάλογο σωσίες διανοουμένων οι οποίοι, όπως έλεγε ο Μπουρντιέ, μη διαθέτοντας το αναγνωρισμένο έργο που προϋποθέτει η παρέμβαση ενός πολιτισμικού παραγωγού, εξαπατούν με αντίτιμο τη διαρκή φλυαρία τους στον δημοσιογραφικό και πολιτικό χώρο, εισάγοντας στο πνευματικό πεδίο πρακτικές που σε άλλους χώρους θα ονομάζονταν διαπλοκή, διαφθορά, αισχροκέρδεια, δωροδοκία, αθέμιτος ανταγωνισμός, εξαπάτηση, με παραδειγματική μορφή ανηθικότητας, όπως σημειώνει ο Μπουβρές, την επιβολή και νομιμοποίηση του μη λογικού· να διαβάζει κανείς τι λέγεται, κυρίως από αυτούς τους «διανοουμένους» που πέρασαν από την υποχρεωτική ριζοσπαστικότητα στον κομφορμισμό της συναινετικής ένταξης, και να έχει την εντύπωση ότι ζει στη βασιλεία του «ό,τι να ‘ναι»· να διαπιστώνει κανείς πως το ακαδημαϊκό σχόλιο αντιμετωπίζεται συχνά ως πολιτικό ενέργημα, πως η κριτική κειμένων ταυτίζεται με «αντιστασιακή» δράση και πως βιώνεται σαν επανάσταση στα πράγματα η ριζοσπαστικότητα στον λόγο, και να αναρωτιέται αν οι σημερινοί θεατοί διανοούμενοι είχαν ποτέ την ευκαιρία να παρατηρήσουν και να κατανοήσουν, μεταξύ απείρων άλλων, κάτι που να μοιάζει λ.χ. με μια μορφή κοινωνικής ταπείνωσης.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
