Yπάρχει μια αναθεωρητική τάση μεταξύ μερίδας κυρίως ιστορικών, αλλά και λίγων πολιτικών επιστημόνων και οικονομολόγων, ως προς τη γέννηση της δημοκρατίας ως πολιτεύματος. Ξεκίνησε το 1943 με ένα άρθρο του δανού ιστορικού Θόρκιλντ Γιάκομπσεν στο περιοδικό «Journal of Near Eastern Studies» («Primitive Democracy in Ancient Mesopotamia») για «πρωτοδημοκράτες» στις πόλεις των Σουμέριων Ουρ, Ουρούκ, Λαγκάς, συνεχίστηκε με τον Αμάρτια Σεν (βλ. το βιβλίο του The Argumentative Indian, εκδ. Farrar, Strauss and Giroux, 2005) και επανέρχεται σε διάφορα κείμενα, όπως πρόσφατα στο βιβλίο του αμερικανού πολιτικού επιστήμονα Ντέιβιντ Στάσαβατζ Η παρακμή και η άνοδος της δημοκρατίας (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) με το παράδειγμα των ιθαγενών Χιούρον του Καναδά.
Ωστόσο αυτές οι θεωρίες αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρά προβλήματα. Πρώτον, οι πηγές είναι είτε ελλιπείς πρωτογενείς, όπως για τους Σουμέριους και τους Ινδούς, είτε δευτερογενείς, όπως για τους προκολομβιανούς ινδιάνους. Οι πρωτογενείς πηγές είναι είτε πινακίδες (συνήθως ψημένες πήλινες) είτε έπη (όπως το βαβυλωνιακό, πολύ μεταγενέστερο των Σουμερίων, έπος του Γκιλγκαμές ή τα Ινδικά Ραμαγιάνα και Μαχαμπχαράτα που δεν περιέχουν καν ενδείξεις δημοκρατίας). Ως προς τους προκολομβιανούς ινδιάνους που δεν άφησαν γραπτά μνημεία, είτε πρόκειται για τους Χιούρoν είτε για τους Τλαξκάλαν του Μεξικού, οι πηγές είναι όπως τους γνώρισαν και τους αντιλήφθηκαν οι Ισπανοί – ως προς τους δεύτερους, για παράδειγμα, ο Μπερνάλ Ντίαθ, στις αρχές του 16ου αιώνα.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
