Δεν υπάρχει πανδημικός λόγος χωρίς λόγο περί του χρόνου: «Εως πότε;», «Μήπως ποτέ πια;», «Πριν – μετά την πανδημία». Περιορισμός στην οικία, αποστασιοποίηση, απώλεια της εργασίας, εξ αποστάσεως εργασία, παύση δραστηριοτήτων – όλα διατάραξαν εκείνη τη διάσταση της χρονικότητας που ονομάζουμε αίσθηση του βιωμένου χρόνου ή χρονική εμπειρία ή ψυχικό χρόνο. Αυτή δεν ταυτίζεται με τον φυσικό, μετρήσιμο, γραμμικό χρόνο. Στην ψυχική πραγματικότητα, η χρονική εμπειρία αναπτύσσεται σε σύνδεση με τη χωρική και όλες οι ανατροπές της πανδημίας είναι απώλειες και αλλαγές χώρων. Αλλωστε, αναρωτιόμαστε αυτόν τον καιρό: «Σε ποιο σημείο βρισκόμαστε ως προς την πανδημία και προς τα πού οδεύουμε;». Είναι αναγκαίος λοιπόν ένας μικρός απολογισμός της σχέσης πανδημίας – χρόνου, με άλλα λόγια μια αφήγηση για όσα ζήσαμε και ζούμε ακόμη.
Ο χρόνος υπάρχει γιατί είμαστε θνητοί και το γνωρίζουμε, κατά τον Heidegger. Ομως, ο εσωτερικός διχασμός του ανθρώπου, που διακήρυξε η ψυχανάλυση με αφετηρία τον Freud, χαρακτηρίζει και τον χρόνο. Το ασυνείδητo δεν πιστεύει στον θάνατό του, είναι α-χρονικό και άφθαρτο. Αντίθετα, τα άλλα δύο συστήματα του ψυχικού οργάνου – το προσυνειδητό και το σύστημα αντίληψη – συνείδηση – σχετίζονται με την αναπαράσταση του χρόνου. Δεν υπάρχει συνείδηση και ζωή στον κόσμο των αντικειμένων χωρίς τη χρονική εμπειρία.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Έχετε ήδη συνδρομή;Μπορείτε να συνδεθείτε από εδω
Είσοδος