Δεν υπάρχει πανδημικός λόγος χωρίς λόγο περί του χρόνου: «Εως πότε;», «Μήπως ποτέ πια;», «Πριν – μετά την πανδημία». Περιορισμός στην οικία, αποστασιοποίηση, απώλεια της εργασίας, εξ αποστάσεως εργασία, παύση δραστηριοτήτων – όλα διατάραξαν εκείνη τη διάσταση της χρονικότητας που ονομάζουμε αίσθηση του βιωμένου χρόνου ή χρονική εμπειρία ή ψυχικό χρόνο. Αυτή δεν ταυτίζεται με τον φυσικό, μετρήσιμο, γραμμικό χρόνο. Στην ψυχική πραγματικότητα, η χρονική εμπειρία αναπτύσσεται σε σύνδεση με τη χωρική και όλες οι ανατροπές της πανδημίας είναι απώλειες και αλλαγές χώρων. Αλλωστε, αναρωτιόμαστε αυτόν τον καιρό: «Σε ποιο σημείο βρισκόμαστε ως προς την πανδημία και προς τα πού οδεύουμε;». Είναι αναγκαίος λοιπόν ένας μικρός απολογισμός της σχέσης πανδημίας – χρόνου, με άλλα λόγια μια αφήγηση για όσα ζήσαμε και ζούμε ακόμη.
Ο χρόνος υπάρχει γιατί είμαστε θνητοί και το γνωρίζουμε, κατά τον Heidegger. Ομως, ο εσωτερικός διχασμός του ανθρώπου, που διακήρυξε η ψυχανάλυση με αφετηρία τον Freud, χαρακτηρίζει και τον χρόνο. Το ασυνείδητo δεν πιστεύει στον θάνατό του, είναι α-χρονικό και άφθαρτο. Αντίθετα, τα άλλα δύο συστήματα του ψυχικού οργάνου – το προσυνειδητό και το σύστημα αντίληψη – συνείδηση – σχετίζονται με την αναπαράσταση του χρόνου. Δεν υπάρχει συνείδηση και ζωή στον κόσμο των αντικειμένων χωρίς τη χρονική εμπειρία.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
