Ορθή απονομή δικαιοσύνηςEνα σύνθετο διακύβευμα

Το όντως υφιστάμενο και σημαντικότατο πρόβλημα της ταχύτητας της απονομής δικαιοσύνης στη χώρα μας επανέρχεται εκ νέου για πολλοστή φορά στη δημόσια συζήτηση με αφορμή το νομοσχέδιο για τον νέο Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών που παρουσίασε στο Υπουργικό Συμβούλιο ο υπουργός Δικαιοσύνης. Το εν λόγω υπαρκτό ζήτημα δεν προσφέρεται για ωραιοποιήσεις – η χώρα μας έχει κατ’ επανάληψη καταδικασθεί από το ΕΔΔΑ για παραβιάσεις σχετιζόμενες με την υπέρβαση κάθε έννοιας ευλόγου διάρκειας δικαστικών διαδικασιών. Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι συχνά η προσωρινή δικαστική προστασία συνιστά τη μόνη κατ’ ουσίαν αποτελεσματική μορφή δικαστικής προστασίας, η οποία τρόπον τινά προσαρμόζεται στο πεπερασμένο του ανθρώπινου βίου και την ανάγκη έγκαιρης δικαιοδοτικής ρύθμισης καταστάσεων. Από την άλλη πλευρά, το μείζον αυτό πρόβλημα δεν ενδείκνυται για μονοσήμαντες προσεγγίσεις, πολλώ δε μάλλον για προσπάθειες εντοπισμού «λύσεων» βασισμένων σε υπεραπλουστεύσεις προς εύκολη τέρψη του «λαϊκού, κοινού» αισθήματος.

Ας μου επιτραπεί να διατυπώσω κάποιες σκέψεις επί του θέματος με βάση προσλαμβάνουσες παραστάσεις της διττής μου ιδιότητας, πανεπιστημιακής και δικηγορικής. Κατ’ αρχάς, η επικέντρωση στην ταχύτητα της απονομής της δικαιοσύνης παραπέμπει σε μονομερή θέαση του ζητήματος, καθότι αυτό που απαιτείται είναι η ταχεία αλλά και ποιοτική απονομή της δικαιοσύνης. Ο συνδυασμός αυτός συνεπώς είναι το ζητούμενο και αυτή η συνδυαστική απαίτηση σηματοδοτεί και τη δυσχέρεια επίλυσης του προβλήματος. Η επιβολή μέτρων που μονοσήμαντα θα συναρτούν την αρνητική αξιολόγηση των δικαστών με την ταχύτητα που αυτοί εκδίδουν αποφάσεις δύναται να οδηγήσει σε μια διεκπεραιωτικότητα και προχειρότητα του δικαιοδοτικού έργου, η οποία, από κοινού με την ευθυνοφοβία, είναι εξίσου απευκταία για τον εκάστοτε διάδικο (αλλά και την κοινωνία και την οικονομία συνολικά) με την καθυστέρηση στην έκδοση μιας δικαστικής απόφασης.