Οι διαφορές Ελλάδας – Τουρκίας στον θαλάσσιο χώρο από την οπτική του διεθνούς δικαίου

Είναι γεγονός ότι οι αναφορές στο διεθνές δίκαιο μονοπωλούν τον δημόσιο λόγο στην πατρίδα μας, ιδίως όσον αφορά τις σχέσεις μας με την Τουρκία, πολλώ δε μάλλον όταν η συζήτηση επικεντρώνεται στις διαφορές μας στη θάλασσα. Η αναφορά αυτή, ωστόσο, στο διεθνές δίκαιο δεν πρέπει να είναι κενή περιεχομένου, αλλά να συνοδεύεται με γνώση των βασικών του ρυθμίσεων. Σε άρθρο μου, που δημοσιεύτηκε στις 9 Ιουλίου 2020 στη σειρά των Κειμένων Εργασίας – Ασφάλεια και Εξωτερική Πολιτική του Ελληνικού Ιδρύματος Αμυντικής και Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ), συζητώ εκτενώς το ζήτημα των ελληνοτουρκικών διαφορών στον θαλάσσιο χώρο από την οπτική του διεθνούς δικαίου. Σκοπός του υπό συζήτηση κειμένου εργασίας είναι να παρουσιάσει συνοπτικά μεν, τεκμηριωμένα δε, τους κανόνες του διεθνούς δικαίου σχετικά με τις ενδεχόμενες διαφορές της Ελλάδας και της Τουρκίας στον θαλάσσιο χώρο, ιδίως εκείνες που αφορούν την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών και το ζήτημα του εύρους της αιγιαλίτιδας ζώνης της Ελλάδας, και να αναλύσει τα μέσα επίλυσής τους κατά το διεθνές δίκαιο.

Σημείο εκκίνησης του κειμένου αποτέλεσε το ιστορικό και νομικό υπόβαθρο της διαφοράς για την επίλυση της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας, και δη οι αιτήσεις της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ασφαλείας και στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης το 1976. Στη συνέχεια, το κείμενο αναπτύσσει τις νομικές θέσεις των δύο κρατών σχετικά με τα ως άνω ζητήματα, θέσεις τις οποίες εξετάζει υπό το φως του διεθνούς δικαίου. Ακολουθεί η συζήτηση σχετικά με τα διαθέσιμα μέσα για την ειρηνική επίλυση των διαφορών μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας, με έμφαση να δίνεται στο ενδεχόμενο υπογραφής συνυποσχετικού για την υποβολή της διαφοράς οριοθέτησης στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όπως συζητείται έντονα τελευταία. Το άρθρο καταλήγει με το συμπέρασμα ότι το διεθνές δίκαιο παρέχει ένα επαρκές, σαφές και προβλέψιμο πλαίσιο κανόνων δικαίου για την επίλυση των υπό συζήτηση διαφορών, η οποία επίλυση θα ήταν αναμφίβολα επωφελής όχι μόνο αμοιβαία για τα δύο κράτη, αλλά και για όλη την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.