Ο Βενιζέλος, δυο απότακτοι, ένας πρίγκιπας και ένας δαιμόνιος Γάλλος

Ακριβώς τέτοιες μέρες πριν από εκατό χρόνια, στις 30 Ιουλίου 1920 (12 Αυγούστου με το νέο ημερολόγιο), στον Gare de Lyons του Παρισιού, όπου ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε πάει να πάρει το τρένο για τη Μασσαλία και από εκεί να επιστρέψει στην Ελλάδα, ακούστηκαν πυροβολισμοί (δέκα τον αριθμό, παρακαλώ). Γενική αναταραχή επικράτησε, άνθρωποι έτρεχαν να κρυφτούν πίσω από εμπορεύματα, ο ίδιος ο Βενιζέλος άρχισε, απ’ ό,τι φαίνεται, να τρέχει για να σωθεί, οι άνθρωποι της συνοδείας του προσπαθούσαν να τον προστατέψουν. Υπάρχει, μάλιστα, μια χρωμολιθογραφία της εποχής στην οποία η σκηνή αποδίδεται αρκετά παραστατικά. Οι πυροβολισμοί προέρχονταν από τα όπλα δύο σχετικά νεαρών ελλήνων αξιωματικών. Ο ένας ήταν ο απότακτος υποπλοίαρχος Απόστολος Τσερέπης, από το Αιτωλικό, και ο άλλος o απότακτος υπολοχαγός Γεώργιος Κυριάκης, από την Κόρινθο.

Οταν η είδηση μαθεύτηκε στην Ελλάδα, προκλήθηκε μεγάλος αναβρασμός, πολλώ μάλλον αφού αρχικά διαδόθηκε πως ο Βενιζέλος είχε πεθάνει ενώ απλώς είχε τραυματιστεί στον ώμο (ανάρρωσε σχετικά γρήγορα). Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, τα πολιτικά και άλλα συμφραζόμενα. Δύο μόλις μέρες νωρίτερα είχε υπογραφεί η Συνθήκη των Σεβρών, μεταξύ των νικητών Συμμάχων της Αντάντ και της Τουρκίας. Η συνθήκη αυτή θα έμενε εν μέρει στα χαρτιά, καθώς θα προσέκρουε σε ποικίλα εμπόδια, όπως η σθεναρή αντίσταση του τουρκικού στοιχείου της πρώην Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τα συμφέροντα της Γαλλίας και της Ιταλίας στην ευρύτερη περιοχή, ακόμα και η προσέγγιση του Κεμάλ με το καθεστώς των Μπολσεβίκων, το οποίο είχε εν τω μεταξύ εδραιωθεί. Οταν υπογράφτηκε πάντως, χάρη κυρίως στους εύστοχους χειρισμούς του Βενιζέλου και στην αξιοποίηση εκ μέρους του της υποστήριξης που του παρείχε ‒ τότε, τουλάχιστον ‒ ο βρετανικός παράγοντας, η Συνθήκη των Σεβρών φάνηκε να αποτελεί θρίαμβο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, καθώς έκανε εν πολλοίς πραγματικότητα την πολυσυζητημένη, πολύ ακριβά πληρωμένη τελικά, αλλά πάντως τότε σε πλήρη έξαρση, Μεγάλη Ιδέα.