Ο Τύπος σήμερα

Η εφηµερίδα το «Το Βήµα» συµπληρώνει εφέτος έναν αιώνα ζωής (από το 1922 έως το 1945 µε το όνοµα «Ελεύθερον Βήµα»). Αν και έχουν µεσολαβήσει κάποια κενά στην έκδοσή του, η παρουσία του για εκατό ολόκληρα χρόνια στον ελληνικό δηµόσιο βίο είναι γεγονός αξιοπρόσεκτο. Είναι ελάχιστες οι εφηµερίδες και γενικότερα τα κάθε λογής ηµερήσια ή εβδοµαδιαία έντυπα που κυκλοφορούν στον τόπο µας έχοντας µια τόσο µεγάλη προϊστορία πίσω τους. «Το Βήµα» έχει καλύψει όλα τα µεγάλα γεγονότα που συνέβησαν στο νεοελληνικό κράτος κατά τα τελευταία 100 χρόνια, αυτό σηµαίνει τα µισά χρόνια της ύπαρξής του, ξεκινώντας από τη Μικρασιατική Καταστροφή (τη µεγαλύτερη που έχει γνωρίσει ο Ελληνισµός). Δεν υπάρχει αµφιβολία ότι η εφηµερίδα έχει κάνει αισθητή την παρουσία της στα ελληνικά δηµόσια πράγµατα καθ’ όλη τη διάρκεια της εκατοντάχρονης ζωής της. Κατά περιόδους δέχθηκε και σφοδρή κριτική για ορισµένες θέσεις της, οι οποίες όµως ουδέποτε πέρασαν απαρατήρητες, πράγµα που µαρτυρεί το κύρος της. Κείµενα των σηµαντικότερων πολιτικών του τόπου, αρχής γενοµένης από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, φιλοξενήθηκαν στα φύλλα της. Αυτό το οφείλει στους διευθυντές, αρχισυντάκτες και πρωτίστως στους δηµοσιογράφους που εργάστηκαν κατά καιρούς σε αυτήν. Οι δηµοσιογράφοι της µε την εµπεριστατωµένη και υπεύθυνη πληροφόρησή τους κέρδισαν το αναγνωστικό της κοινό, αφού µάλιστα συχνά τους πρόσφεραν, αυτοί πρώτοι, σηµαντικές ειδήσεις. Είναι πολλοί αυτοί που µε τις γνώσεις τους και την εν γένει κατάρτισή τους τίµησαν επαξίως τη δηµοσιογραφική πένα. Πιστεύω ότι δεν υπάρχει ιστορικός που να ερευνά πτυχές της νεοελληνικής ιστορίας και να µην έχει ανατρέξει στα φύλλα της εφηµερίδας.

Ο ανεξάρτητος Τύπος και γενικότερα τα ανεξάρτητα ΜΜΕ είναι θεσµός απαραίτητος για την εύρυθµη λειτουργία της πλουραλιστικής δηµοκρατίας µας. Σε αυτούς πρωτίστως επαφίεται ο έλεγχος της πολιτειακής δοµής του κράτους και της πολιτικής που ακολουθείται από τους εκάστοτε κυβερνώντας, αλλά και ο έλεγχος µεµονωµένων πράξεων των δηµοσίων προσώπων. Τα µέσα αυτά οφείλουν επίσης να ελέγχουν την εύρυθµη λειτουργία των τριών κρατικών εξουσιών, δηλαδή της νοµοθετικής, της εκτελεστικής και της δικαστικής. Αυτό σηµαίνει, σε τελευταία ανάλυση, ότι πρέπει να αφουγκράζονται τις ανάγκες της κοινωνίας και να υπερασπίζονται τα συµφέροντά της. Ο ρόλος τον οποίο καλούνται να διαδραµατίσουν είναι ιδιαίτερα σηµαντικός και για αυτό έχουν χαρακτηριστεί, ως γνωστόν, ως η τέταρτη εξουσία. Υπάρχουν βέβαια και φωνές που υποστηρίζουν ότι τα ΜΜΕ είναι συχνά δέσµια ατοµικών συµφερόντων και αποκτούν σχέσεις µε τις δοµές της εξουσίας, ορατής ή… αόρατης. Εποµένως στις περιπτώσεις αυτές είναι αδύνατον εκ των πραγµάτων να υπερασπίζονται τα συµφέροντα της κοινωνίας. Στις παθογένειες αυτές, υπαρκτές στις πλουραλιστικές δηµοκρατίες, ο ίδιος ο λαός είναι σε θέση να δίνει τις ενδεδειγµένες λύσεις.